Archives

Prijs CO₂-uitstoot nog te laag

Het is goed dat steeds meer CO₂-uitstoot wordt beprijsd, maar dat gebeurt nu meestal nog tegen een (veel) te lage prijs. Volgens de Wereldbank zouden prijzen voor een ton CO₂ nu tussen de 40 en 80 dollar moeten liggen om op koers te blijven voor het behalen van de doelen uit het Klimaatakkoord van Parijs. Onder de meeste beprijzingssystemen wordt de 40 dollar bij lange na niet gehaald. Slechts 4% van de wereldwijde uitstoot wordt op meer dan 40 dollar beprijsd. Het Europese emissiehandelssysteem vormt hierin een belangrijke uitzondering: de prijs ligt nu rond de 60 euro per ton CO₂. Onder het Europese emissiehandelssysteem krijgen nu nog veel industriële sectoren, zoals staal en raffinage, gratis rechten, maar deze verdwijnen op termijn als de voorstellen uit Fit-for-55 worden aangenomen.

Drie mogelijkheden om mondiale CO₂-uitstoot beter te beprijzen

Omdat klimaatverandering een wereldwijd probleem is, betalen alle bedrijven idealiter in elk land evenveel voor hun CO₂–uitstoot. Zo lang een volledige mondiale beprijzing van CO₂ niet haalbaar is, ziet DNB drie tussenstappen om te komen tot een betere mondiale beprijzing.

1) Afspraken over een minimumprijs tussen de grootste economieën

De grootste economieën kunnen een gezamenlijke minimumprijs afspreken voor CO₂-uitstoot. Met een klein aantal partijen zijn onderhandelingen beter mogelijk dan bijvoorbeeld in het verband van de Conference of the Parties (COP), want de COP heeft maar liefst 197 deelnemers. Een afspraak tussen alleen China, de VS, India en de EU zou volgens het IMF al 63% van de verwachte globale uitstoot in 2030 dekken. Onder andere de OESO en het IMF pleiten al langer voor zo’n afspraak.

2) Afspraken tussen landen met bestaande emissiehandelssystemen

De bestaande emissiehandelssystemen van verschillende landen kunnen verder worden geïntegreerd. Dat kan leiden tot het gelijktrekken van CO₂-prijzen en meer efficiëntie bij het behalen van de klimaatdoelen. Onder andere de Europese Unie, China, Canada en Zuid-Korea hebben een emissiehandelssysteem. Er wordt tussen deze landen nu al overlegd over manieren om de systemen beter op elkaar te laten aansluiten op technische aspecten, zoals de wijze van het meten van de uitstoot.

3) Sectorspecifieke afspraken

Voor een of enkele sectoren met een hoge uitstoot en een relatief beperkt aantal bedrijven kan een afspraak gemaakt worden over een minimumprijs voor CO₂. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de luchtvaart- (1,9% van de mondiale uitstoot) en/of zeevaartsector (1,7%). Die sectoren stoten voor hun omvang relatief veel CO₂ uit. Omdat bij luchtvaart en zeevaart meestal meerdere landen betrokken zijn, ligt coördinatie van belastingen hier ook meer voor de hand. Bovendien zijn beide sectoren relatief eenvoudig te belasten, mede omdat het overgrote deel van de CO₂-uitstoot door een beperkt aantal bedrijven wordt uitgestoten. Een meer ambitieuze afspraak zou kunnen gaan over de elektriciteitssector of industriële sectoren. Die afspraken zouden wel veel ingrijpender en complexer zijn, en zijn daarom op korte termijn minder realistisch.

Geen makkelijke, wel noodzakelijke keuzes

Geen van bovenstaande opties is eenvoudig. Voor alle opties gelden belangrijke uitdagingen. Ten eerste moeten landen elkaar vertrouwen dat de CO₂-prijs volledig wordt ingevoerd en dat de uitvoering goed geregeld wordt. Ten tweede is er nu nog een groot verschil tussen de kosten om CO₂-uitstoot terug te dringen in verschillende landen. Landen die al veel CO₂ gereduceerd hebben, zullen minder goedkope opties hebben, en dezelfde prijs heeft daar dan ook minder effect. Ten derde zijn er ook grote verschillen in klimaatambitie tussen landen: sommige landen willen de uitstoot veel sneller terugbrengen dan andere.

Betere mondiale beprijzing van CO₂ zou echter wel een grote stap in de richting van de klimaatdoelen betekenen. DNB pleit er daarom voor dat Nederland zich hard maakt voor het maximaal haalbare op het gebied van CO₂-beprijzing. Daarbij zou een afspraak tussen de grootste economieën het meeste impact hebben, maar is een sectorale afspraak mogelijk eenvoudiger en dus beter haalbaar. Teruggave van de middelen via algemene belastingkortingen kunnen helpen om draagvlak te creëren voor deze afspraken. Voor elk van deze oplossingen is verbeterde internationale samenwerking en coördinatie gewenst. De G20 zou hier een belangrijke rol in kunnen spelen, maar mogelijk ook de OESO als coördinatie in G20 verband nog niet haalbaar blijkt. Nederland zou een voortrekkersrol moeten pakken, zoals ons land dat eerder voor Europese beprijzing heeft gedaan.

Een certificaat op de CO₂-Prestatieladder. Voor drie ministeries (IenW, EZK, LNV) is dat een feit, maar ook de overige negen gaan aan de slag om er een te behalen. Het moet de ministeries helpen om de rijksbrede doelstelling te behalen: een klimaatneutrale bedrijfsvoering in 2030.

18% van nationale uitstoot door inkoop overheid

Uit een rapport van het RIVM kwam deze zomer naar voren dat de Nederlandse overheid middels inkoop verantwoordelijk is voor 18% van de nationale uitstoot. Dat betreft concreet 22 megaton CO₂-equivalenten. De Rijksoverheid, waar de ministeries en uitvoeringsorganen onder vallen, heeft daar een aanzienlijk aandeel in. Hoeveel CO₂ er precies wordt uitgestoten gaan de ministeries nu met de CO₂-Prestatieladder in kaart brengen. Vanuit dit inzicht kunnen jaarlijkse doelen worden opgesteld en concrete maatregelen worden geformuleerd. Hierover moet intern en extern worden gerapporteerd en een (onafhankelijke) Certificerende Instelling voert de audit uit.

Serieus aan de slag

Ivo Bonajo, programmamanager duurzame bedrijfsvoering Rijksoverheid, ziet het besluit om de CO₂-Prestatieladder in te voeren als een belangrijke stap en opmaat naar meer actie. “Via de campagne ‘Iedereen doet wat’ vragen we heel Nederland om kleine of grote stappen te nemen voor een duurzamer leven. Met het besluit om de CO₂-Prestatieladder in te voeren laat de Rijksoverheid zien zelf serieus aan de slag te zijn met deze boodschap. Ik vind dit een mooie stap en goed signaal.”

CO₂-Prestatieladder als katalysator

“Tegelijk besef ik dat we er hiermee nog niet zijn en ons succes zal afhangen van de concrete maatregelen en stappen die we nog moeten zetten. Gelukkig hebben we inmiddels een reeks aan mooie praktijkvoorbeelden. De systematiek van de Ladder moet helpen om nog veel meer duurzame actie binnen ons eigen organisatie van de grond te krijgen. Ik heb dit positieve effect van de CO₂-Prestatieladder al gezien bij de Waterschappen en de collega’s van de ministeries van IenW en EZK. Het is dus belangrijk dat we nu Rijksbreed dit voorbeeld volgen en ik zie graag dat steeds meer overheden aan de slag gaan met deze of vergelijkbare systematieken. Want het potentieel van 18% minder klimaatimpact mogen we niet onbenut laten.”

Andere gecertificeerde overheden

De ministeries zijn niet de enigen die de CO₂-Prestatieladder gebruiken om klimaatdoelen te behalen. Ook 18 gemeenten, 3 waterschappen en 2 provincies zijn gecertificeerd. Aan de waterschappen is zelfs door de Unie van Waterschappen het dringende advies afgegeven om uiterlijk in 2025 gecertificeerd te zijn. Daar komt dit besluit van de ministeries bij. De verwachting is dat de meeste ministeries die nog niet gecertificeerd zijn eerst toewerken naar een certificaat op niveau 3 van de Co2-Prestatieladder.

Hoe kijken Europeanen naar de klimaatcrisis? Hoe tevreden zijn zij met het klimaat- en milieubeleid in hun land? Wat is duurzaamheid hen waard? In verband met de VN-klimaattop in het Schotse Glasgow, heeft YouGov namens GROHE een representatief onderzoek uitgevoerd over dit onderwerp in zeven Europese landen, met uiteenlopende resultaten. Als sanitair merk dat al tientallen jaren duurzaamheid hoog in het vaandel heeft, zijn klimaatkwesties van cruciaal belang voor GROHE.  Ruim de helft (64%) van de respondenten in Nederland weet dat de VN-conferentie over klimaatverandering plaatsvindt. Een vergelijking van respondenten uit alle zeven landen, waar het gemiddelde 56 procent is, laat zien dat Nederland op dit punt een voorloper is, samen met Italië (74%) en het Verenigd Koninkrijk (68%). In Duitsland ligt dit percentage op 49 procent en in Frankrijk op 59 procent. Bovendien is 54 procent van de Nederlanders niet of niet erg tevreden over het klimaat- en milieubeleid in hun land – een vergelijkbaar percentage met andere Europese landen. 

Pessimisme over de 1,5 graad doelstelling

Op de vraag of de doelstelling van 1,5 graad nog haalbaar is, antwoordde 11 procent van de ondervraagde Nederlanders ‘ja, dat kan nog steeds’ – de meerderheid van 55 procent antwoordde hierop ‘nee’. In Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk wordt er net zo pessimistisch gereageerd en gelooft slechts 11 procent van de respondenten dat dit nog haalbaar is. Over het algemeen zijn respondenten uit stedelijke woonwijken in heel Europa optimistischer over deze kwestie dan mensen die in de gebieden buiten de steden wonen.

Duurzaamheid: ja! – maar het is de prijs die telt

Als het gaat om aankoopbeslissingen geeft 49 procent van de Nederlanders aan dat prijs daarin voor hen de prioriteit vormt. Gevolgd door duurzaamheid van het product als voornaamste prioriteit, namelijk met 38 procent. Interessant is dat in de leeftijdsgroep van 55 jaar en ouder meer mensen bereid zijn duurzaam te kopen. Binnen deze leeftijdscategorie stelde 45 procent duurzaamheid als prioriteit en 43 procent prijs bij het aanschaffen van een product.

In vergelijking met andere landen zien we dat Nederland zich in het midden bevindt, net iets achter Frankrijk. Daar zegt 49 procent van de respondenten aandacht te besteden aan duurzaamheid bij hun aankopen. Met 21 procent komt Rusland op de laatste plaats op het gebied van duurzaamheid, maar met 70 procent leidt het de landenevaluatie als het gaat om prijs als uitgangspunt voor aankoopbeslissingen. Gemiddeld vinden alle respondenten dat de prijs (53 %) de beslissende factor vormt bij het kopen.

Het motto bij het kopen van nieuwe producten: vermijd afval en plastic

Bij het kopen van nieuwe producten letten veel respondenten op of ze door de aankoop energie, afval, plastic of water kunnen besparen. In Nederland stond het besparen van energie en plastic op de eerste plaats met respectievelijk 57 en 54 procent, gevolgd door afvalbesparing met 50 procent. Water besparen en het besparen van CO2-uitstoot zijn met 36 procent even belangrijk.

Dat ligt in Denemarken heel anders. Daar is 53 procent emissiegevoelig. Frankrijk leidt de landenenquête op het gebied van energie- en waterbesparing in verband met nieuwe aankopen: 58 procent let op een laag energieverbruik en 47 procent houdt het waterverbruik in de gaten. Rusland scoort het laagste wat betreft bijna alle potentiële besparingen door nieuwe aankopen.

Beïnvloedende factoren op weg naar meer duurzaamheid 

Op de vraag welke factor van cruciaal belang is voor een duurzamere toekomst, komen in Nederland drie aspecten naar voren die een even belangrijke rol krijgen toebedeeld: maatschappelijk verantwoord ondernemen (39%), overheidsregulering (38%) en persoonlijk handelen met 7 procent. Bij de jonge leeftijdsgroep, 18- tot 34-jarigen, en respondenten uit stedelijke omgevingen valt op dat maatschappelijk verantwoord ondernemen hier met respectievelijk 45 procent en 40 procent de meeste bijval krijgt. Oudere respondenten zeggen met 41 procent dat overheidsregulering een significante invloed heeft op een duurzamere toekomst. In andere Europese landen zien we een iets wisselender beeld. In landelijke woonwijken hecht 25 procent van de respondenten meer belang aan het eigen handelen. Rusland heeft met 28 procent de hoogste score voor het persoonlijk handelen. Italiaanse respondenten schrijven daarentegen de hoogste invloed factor toe aan overheidsregulering, namelijk 43 procent.

Inzet voor duurzaamheid is bedrijfsfilosofie

Met een toenemend bewustzijn van de schaarste aan hulpbronnen en de klimaatcrisis, zetten veel bedrijven zich in voor het thema duurzaamheid. GROHE omarmt dit onderwerp al sinds 2000 en legde al vroeg de basis voor een klimaat neutrale en hulpbronnen besparende circulaire economie. Thomas Fuhr, Leader Fittings, LIXIL International en Co-CEO Grohe AG legt uit: “Als onderdeel van de wereldwijd actieve LIXIL Corporation richt GROHE al zijn inspanningen op het naleven van de klimaatdoelstellingen die zijn overeengekomen in het Parijs-akkoord van 2015 en de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de VN. GROHE produceert al sinds april 2020 CO2-neutraal.”

“We houden rekening met het principe van de circulaire economie met innovaties zoals Cradle-to-Cradle-Certified producten, die materialen gebruiken maar deze niet verbruiken. Met producten zoals het watersysteem GROHE Blue maken we het ook mogelijk om plastic flessen te vermijden en zo het streven van de consument naar een duurzamere levensstijl te ondersteunen. Zo zorgt de SilkMove ES technologie niet alleen voor een soepele bediening van de kraan, maar ook voor het spaarzaam omgaan van water en energie. Doordat de middenpositie van de greep geen gemengd maar alleen koud water geeft, wordt onnodig warm watergebruik tegengegaan. Dit maakt het duidelijk: bedrijven zijn belangrijke drijfveren in de transformatie naar een regeneratieve toekomst en worden – zoals de onderzoeksresultaten laten zien – ook als zodanig ervaren. GROHE ondersteunt daarom actief de VN-klimaattop – omdat economische actie in harmonie met het milieu mogelijk en noodzakelijk is.”

Op dit moment vindt in Glasgow voor de 26e keer de VN Klimaattop plaats (COP26) waar wereldleiders en beleidsmakers bespreken wat de wereld kan doen om de klimaatcrisis op te lossen. Reisbrancheorganisatie ANVR vindt het belangrijk haar verantwoordelijkheid te nemen in de duurzame toekomst van het toerisme en heeft hiervoor de ‘Glasgow declaration on climate action in tourism’ getekend als een van de eerste Europese reisbrancheorganisaties.

​”Deze ondertekening is voor de ANVR een logische stap, omdat wij ons -samen met de bij ons aangesloten reisorganisaties- al jaren inzetten voor meer verantwoord reizen onder de noemer ‘Better holidays’. Wij vinden het namelijk  belangrijk om bij te dragen aan duurzaam toerisme en dit structureel te verankeren in het ondernemen”, aldus Frank Oostdam, voorzitter ANVR. “In 2025 moet duurzaam toeristisch ondernemen centraal staan in het beleid van alle ANVR-reisondernemingen. Dat betekent dat we de positieve effecten van reizen maximaliseren en de negatieve minimaliseren om een goede balans te krijgen.”

Binnen de Europese reissector is de ANVR voorloper op dit gebied. Volgende week staat dit onderwerp ook uitgebreid op de agenda van de Europese reisbrancheorganisatie ECTAA.

Met het ondertekenen van deze COP26-verklaring op het gebied van toerisme verplichten de ANVR en andere toerisme-ondertekenaars zich om binnen een jaar een concreet klimaatplan op te stellen met onder andere aandacht voor meetbare vermindering van CO2, financiering vrijmaken hiervoor en samenwerking te zoeken met andere partijen, zodat toerisme zich sneller kan aanpassen.

Verantwoord reizen gaat verder dan ‘alleen’ deze ‘klimaatverplichting’, vindt de ANVR. Veel landen zijn economisch/financieel afhankelijk van toerisme, maar zowel de lokale bevolking als de reiziger hecht waarde aan een aantrekkelijke bestemming. ANVR-reisondernemingen werken daarom aan tal van andere zaken binnen de toeristische keten. Zo werken zij met Travelife aan het verduurzamen van accommodaties, waarbij het (onnodig) gebruik van water, elektriciteit en afval aandacht krijgt. Ook wordt op de bestemming samengewerkt met de lokale bevolking. Daarnaast nemen ANVR-reisondernemingen maatregelen als het gaat om het bestrijden van kindermisbruik binnen toerisme, hanteren zij regels om dierenwelzijn te bevorderen en gaan zij de strijd aan met plastic dat het milieu schaadt.

Oostdam: “Op alle terreinen, binnen en buiten de reissector, moeten we actie ondernemen om de klimaatcrisis het hoofd te bieden. Reizen is niet meer weg te denken uit onze samenleving, of het nu gaat om een business trip, familiebezoek of vakantie; daarom willen wij als ANVR op weg naar een duurzame toekomst in toerisme onze verantwoordelijkheid nemen.

The World Business Council for Sustainable Development (WBCSD) today launches the “Business Manifesto for Climate Recovery (Manifesto)” and calls for the development of a new Corporate Determined Contributions (CDCs) mechanism to capture private sector progress in the global climate recovery. The Intergovernmental Panel on Climate Change’s Sixth Assessment Report was unequivocal about the severity of climate change, while UN Climate Change’s (UNFCCC) Nationally Determined Contributions (NDCs) Synthesis Report indicates that global greenhouse gas (GHG) emissions are on course to rise by 16% by 2030, compared to 2010 levels. The world needs urgent climate action, and the private sector has an enormous role to play to accelerate climate action. WBCSD’s Manifesto, launched today at COP26 in the Business Pavilion, is the first time that the world’s most sustainable, ambitious businesses have used their collective voice to outline what is required to accelerate the global climate recovery.

The Manifesto consists of twelve action priorities framed around the imperatives to reduce, remove and  report GHG emissions. Each action priority has associated policy requirements which are global in nature and applicable to policymakers in multilateral systems, and, where relevant, to national policymakers.

“The time to act for a net-zero, nature positive and equitable transformation is now,” commented Peter Bakker, President and CEO of WBCSD. “Hot on the heels of the release of our new strategy, the Manifesto provides an added focus on the actions needed now with the biggest impacts to halt temperature rises and support climate recovery. Businesses are ready to deliver pragmatic and impactful solutions and be held accountable for their progress.”

All twelve action priorities require collaboration between the public and private sector. To date, the UNFCCC Conference of the Parties (COP) process has not been optimized for collaboration between policymakers and business leaders, but this collaboration will be crucial to achieving climate recovery this century. Furthermore, while the Nationally Determined Contributions (NDCs) mechanism exists to measure the public sector’s contribution to climate recovery, there is no mechanism in place for the private sector. Therefore, WBCSD is calling for the development of a new global framework of Corporate Determined Contributions (CDCs) to capture business progress and delivery against their targets, ambitions and aims.

“Public-private sector collaboration is critical to the global climate recovery. There is a strong desire for existing business climate action to be recognized, but at present, there is no common mechanism in place to measure progress in the private sector,” commented Claire O’Neill, Senior Advisor for Climate & Energy at WBCSD and former COP26 President-Designate. “Therefore, at COP26, we are calling for the development of CDCs to ensure that business action is recognized and held to account in the global fight for climate recovery.”

The CDCs would be a new, common mechanism to assess business progress and delivery against climate action targets to align with the process of setting and delivering national plans, or NDCs. CDCs would be based on reported targets and progress in emissions reduction for annual assessment at the COP. CDCs offer a transparent and measurable approach that would enable business to build trust with regulators, policymakers, and consumers, and avoid unjust accusations of greenwashing.

Nigel Topping, UN High Level Climate Champion for COP26, said: “COP26 is about action on an ambitious delivery agenda and implementing the promise of the Paris Agreement. The World Business Council for Sustainable Development’s Business Manifesto for Climate Recovery sets out a practical action plan for the private sector, showing how businesses are ready to be held accountable for delivering on their promises as they move from ambition to action.”

Gonzalo Munoz, UN High Level Climate Champion for COP25, added: “The World Business Council for Sustainable Development’s Business Manifesto for Climate Recovery sets out a practical action plan for the private sector, showing how business can help deliver a resilient zero carbon economy. From powering up green global grids to decarbonizing supply chains, this Manifesto shows how the global economy is irreversibly aligning to deliver a 1.5C world.”

Alan Jope, Chief Executive Officer of Unilever, added: “I am yet to meet a credible business leader that does not recognize the threat of climate change, and the urgent need to deliver the Paris Agreement. Net zero is now table stakes, yet delivering this transformation is far from straight forward. WBCSD have provided a clear guide on priority actions for governments and businesses to secure our future prosperity”.

Download the manifesto (pdf)