Archives

Vandaag introduceert Berkvens Deursystemen symbolisch de eerste CO₂-neutrale binnendeuren en –kozijnen, waarvan de restuitstoot gecompenseerd wordt. In samenwerking met de Climate Neutral Group worden de organisatie en een deel van het assortiment door een onafhankelijke partij in juli getoetst aan de standaard Climate Neutral Certification standaard. Naar verwachting is een groot deel van het assortiment vanaf dit najaar gecertificeerd leverbaar. Een mijlpaal die de duurzaamheidsambities van het bedrijf onderstreept. “We nemen samen de verantwoordelijkheid voor toekomstige generaties”, aldus commercieel directeur Pepijn Kokke. “Dat maken we graag concreet, tastbaar en meetbaar.  ”

Stevige ambities noodzakelijk

De ambities van Berkvens Deursystemen zijn helder als het gaat om de reductie van CO₂: in 2025 zijn alle producten CO₂-neutraal door het compenseren van de restuitstoot. Voor de certificering werkt het bedrijf samen met de Climate Neutral Group. “Daarbij doorlopen we drie stappen”, aldus Pieter Fritz, productmanager Duurzaamheid. “We hebben eerst onze huidige footprint in beeld gebracht. Vervolgens is een reductieplan opgesteld waarmee we aan onze doelen gaan voldoen. Ten slotte compenseren we onze CO₂-restuitstoot tot het moment dat we volledige neutraliteit hebben bereikt.”

Fritz: “De grootste restuitstoot van onze producten ligt momenteel in de keten, met name afkomstig uit materialen en grondstoffen. We willen natuurlijk niet blijven compenseren: ons doel is om in 2030 minimaal 50% van onze restuitstoot gereduceerd te hebben. Als organisatie maken we dan ook meetbaar hoe onze producten bijdragen aan de uitdagingen in de bouw van morgen. Dit doen we door o.a. levenscyclusanalyses (LCA’s) te maken en te laten valideren. Op deze manier leren we hoe wij met onze producten bijdragen aan o.a. de milieuprestaties in de gebouwde omgeving (MPG). Ongeveer 60% van de milieu impact indicatoren betreft de uitstoot van CO₂. Daarmee vormt CO₂-reductie voor Berkvens en voor de sector het smeermiddel om te verduurzamen. Zowel om een actieve en positieve bijdrage te leveren aan de klimaatdoelstellingen en ook als aanjager van versnelde circulariteit en het gebruik van schone en herbruikbare materialen.”

Hele keten klimaatneutraal

“Het einddoel is dat zowel de hele productie als de complete keten daaromheen CO₂-neutraal wordt”, aldus Fritz. “Op die manier kunnen we bewezen CO₂-neutrale producten gaan leveren. De eerste producten zijn naar verwachting vanaf dit najaar op klantaanvraag gecertificeerd leverbaar.” Kokke vult aan: “In eerste instantie geldt nog een kleine toeslag op de CO₂-neutrale deursystemen. Dat heeft alles te maken met onze wens om bewustwording te creëren. Ook bij onze klanten. We willen graag het gesprek aan gaan. We zijn namelijk allemaal samen verantwoordelijk voor de toekomstige generaties.” Fritz vult aan: “In 2025 gaan wij ons gehele assortiment standaard CO₂ neutraal aanbieden en hopen we dat er nog maar heel weinig CO₂ gecompenseerd hoeft te worden.”

Bewijsvoering

Dankzij de certificering via het Climate Neutral Certified programme is de bewijsvoering voor de producten gegarandeerd, naar verwachting vanaf het najaar. “We willen het nadrukkelijk niet alleen bij woorden houden. We willen kunnen bewijzen dat onze producten CO₂-neutraal zijn”, aldus Kokke. “Ik hoop eerlijk gezegd dat we er de hele branche mee uitdagen en dat het een extra motivatie is voor innovatie. De bouw is volop op zoek naar manieren om uitstoot te verminderen. Met onze deuren en kozijnen bieden we een passende oplossing die echt kan bijdragen in dat streven.”

Brede duurzaamheidsambitie

Het streven naar CO₂-neutraliteit staat overigens niet op zichzelf. Het is een onderdeel van de organisatiebrede duurzaamheidsambitie die het bedrijf al sinds jaar en dag in de praktijk brengt. “CO₂-reductie staat bijvoorbeeld al sinds 2015 hoog op de agenda. Sinds die tijd hebben we al 90% reductie bereikt binnen onze productieprocessen”, verduidelijkt Fritz. “Dit doen we onder meer door een derde van onze energie op te wekken met eigen zonnepanelen. En onze fabrieken worden voor 70% verwarmd door houtmot die overblijft uit het productieproces. Om maar wat te noemen. De lat ligt heel hoog.” Kokke vult aan: “We nemen echt onze verantwoordelijkheid. Duurzaamheid moet je gewoon doen. De introductie van deze CO₂ neutrale producten is niet de eerste stap, wel de eerste grote mijlpaal in CO₂-reductie en zéker niet de laatste

Energieneutrale huizen en gebouwen voor iedereen in Rivierenland én genoeg vakkrachten uit de regio die helpen dat mogelijk te maken: S-TEC gaat ervoor. Met het Smart Technology Experience Centre (S-TEC) heeft Rivierenland in Tiel een nieuw platform dat helpt om woningen en (bedrijfs)gebouwen in de regio te (laten) verduurzamen door belemmeringen in de markt aan te pakken. Maandagmiddag 30 mei is S-TEC geopend door 150 ondernemers, bestuurders, politici en leden van regionale energiecoöperaties.

S-TEC, gevestigd aan de Teisterbantlaan 1a in Tiel, is een regionaal initiatief waarin Bouwmensen Rivierengebied, Energie Samen Rivierenland, Installatiewerk Midden, Lingecollege, ROC Rivor, WoonWijzerWinkel en vele andere partijen, samenwerken aan een aanpak om de energietransitie in Rivierenland te versnellen.

In gesprek met regionale marktpartijen is afgelopen winter verkend wat er nodig is om meer vaart te maken in de energietransitie. De markt geeft aan dat grote innovaties nodig zijn. Om meer snelheid in de regionale energietransitie te brengen, moeten kennis, kunde en middelen gebundeld worden.

Volgens S-TEC directeur Stefan van Tongeren gaat zijn organisatie aan de slag met vier opdrachten. Van Tongeren: “Door regionaal bouw- en installatiebedrijven, onderwijs- en kennisinstituten en overheid beter met elkaar te verbinden, vinden ze samen betere antwoorden op de grote vraagstukken. Dat is het idee. S-TEC is de makelaar die partijen samenbrengt. Allereerst werken we aan het vergroten van kennis in de bouwketen en tussen schakels in die keten. In juni starten we bijvoorbeeld met een leercirkel voor bedrijfsleven en overheid. Hiernaast ontwikkelt S-TEC zich als expertisecentrum en zullen we ketensamenwerking aanjagen. Onze vierde opdracht is het vergroten van de beschikbaarheid van technisch talent voor de energietransitie. Het gaat hierbij zowel om het stimuleren van de reguliere instroom van jong talent, als de zijinstroom. Hiervoor werkt S-TEC samen met onderwijspartijen, overheid en bedrijfsleven.”

Centraal tijdens het openingsevent op 30 mei stond een talkshow waarin presentatrice Sofie van den Enk met spraakmakende gasten sprak over de energietransitie in Rivierenland. Aan tafel kwamen onder andere Doekle Terpstra (Techniek Nederland), Floris Alkemade (oud-Rijksbouwmeester) en Astrid Huitink-Jacobs (Rabobank).

Het Moerdijkse bedrijf Sivomatic leverde al één van de zuinigste en milieuvriendelijkste kattenbakvulling op de markt. Nu zetten ze zelfs nog een stapje verder. Sivomatic wil klimaatpositief worden en doet dat door via Carbon Farming 250 ton CO2 uit de lucht op te slaan in de bodem bij een boer in de buurt. Dit staat gelijk aan 235.000 verpakkingen kattenbakvulling. Deze samenwerking is tot stand gekomen samen met boerenorganisatie ZLTO.

Carbon Farming biedt een innovatieve oplossing waarbij CO2 uit de lucht wordt gehaald en als organische stof wordt vastgelegd in de bodem. De planten en gewassen op het land van de boer zetten CO2 via fotosynthese om naar koolstofketens. De organische stof die zo wordt opgebouwd bevordert ook de bodemvruchtbaarheid en de groei van gewassen. Sivomatic omarmt Carbon Farming en werkt hierin samen met akkerbouwer Arjan Schrauwen uit Zevenbergschenhoek. Hij gaat de komende jaren aan de slag om CO2 te binden in de bodem van zijn akkers.

Bodembeheer en biodiversiteit om de hoek

Op basis van wetenschappelijke onderzoek is een set aan landbouwmaatregelen opgesteld waarmee een boer CO2 uit de lucht langdurig vastlegt in de bodem. Planten en gewassen zetten CO2 uit de lucht om in biomassa. Diverse maatregelen zorgen ervoor dat de koolstof, die zo wordt gebonden, ook daadwerkelijk wordt vastgehouden in de bodem. De gekozen maatregelen zijn praktisch uitvoerbaar en leveren zoveel mogelijk rendement. Maatregelen zoals groenbemesters en vanggewassen of minder grondbewerking zijn belangrijke maatregelen voor het bodemleven, bijvoorbeeld in de vorm van wormen. Een betere ondergrondse biodiversiteit leidt ook tot meer biodiversiteit boven de grond: voedsel voor vogels en andere dieren. Akkerranden met diep wortelende plantensoorten binden koolstof uit de atmosfeer in plant en bodem. Naast CO2 -binding zijn er nog extra voordelen: de biodiversiteit neemt toe en de landbouw is weerbaarder tegen klimaatextremen.

50 Ton CO2 per jaar

De komende vijf jaar gaat akkerbouwer Arjan Schrauwen op een steenworp afstand van de Sivomatic-vestiging in Moerdijk aan het werk. Hij ontvangt een financiële vergoeding per gemeten ton vastgelegde koolstof en wordt begeleid door experts op weg naar een optimaal resultaat. Elk jaar legt de akkerbouwer 50 ton CO2 vast in de bodem met behulp van de financiële bijdrage van Sivomatic. Met behulp van (bodem)metingen en jaarlijkse rapportages monitort ZLTO de voortgang.

Hendrik Hoeksema (bestuurder ZLTO): “De boer zorgt door koolstofvastlegging in zijn bodem voor een directe vermindering van CO2 in de atmosfeer. De hele wereld is op zoek naar nieuwe manieren om koolstof te binden, maar vergeet daarbij de kracht van lokale landbouwbodems. Vanuit ZLTO verbinden we bedrijven en boeren, om lokaal koolstof vast te leggen met zichtbaar resultaat voor de directe omgeving.”

Dit betekent dat in 5 jaar tijd maar liefst 250 ton CO2 wordt vastgelegd in de bodem, dat normaal in de lucht zou blijven hangen. Ter vergelijking: dit staat gelijk aan de CO2 -uitstoot bij de productie van 235.000 verpakkingen (6L) kattenbakvulling door Sivomatic.

Over Sivomatic’s duurzame ambities

Sivomatic investeert al jaren in duurzaamheid. Jeroen de Ridder, CEO Sivomatic: “We zijn er trots op een samenwerking aan te gaan met een koolstofboer in de buurt. We hopen hiermee een voorbeeld te zijn in Nederland, onze productielocaties elders in Europa en ons moederbedrijf in Amerika. Sivomatic heeft maatschappelijk verantwoord ondernemen hoog in het vaandel staan. De productielocaties in Moerdijk en Oostenrijk zijn al jaren klimaatneutraal en gecertificeerd volgens de Climate Neutral Certification standaard van Climate Neutral Group, geverifieerd door Ecocert. Dit betekent dat wij de berekende voetafdruk van de locaties en het product ieder jaar reduceren tot -50% in 2030 en 100% in 2050; het restant van onze uitstoot compenseren wij. Wij zien de stap naar klimaatpositief als een hele logische volgende stap in onze duurzaamheidsambities.”

Lokale CO2-kringloop

Steeds meer bedrijven zien de noodzaak tot een klimaatpositieve bedrijfsvoering. Dat kan zelden in één keer volledig. Compensatie van onvermijdbare CO2-uitstoot kan een overgangsmaatregel zijn. Compensatie wordt vaak gezocht ver van huis, zoals aanplant van bomen in Zuid-Amerika. Zou het niet nog mooier zijn als bedrijven de mogelijkheid hebben om de CO2-compensatie lokaal te organiseren? Vele boeren in Nederland staan te popelen aan de slag te gaan. Daarom verbindt ZLTO vraag en aanbod.

Maatschap Schrauwen-Deijkers is al jaren serieus bezig om duurzamer te gaan produceren. Akkerbouwer Arjan Schrauwen:” Wij nemen deel aan diverse projecten zoals Schoonwater voor Brabant, BodemUP en Duurzaam Praktijknetwerk Akkerbouw. Voor ons is alles zo`n beetje begonnen met het project Veldleeuwerik en naderhand uitgegroeid tot een uitdaging om steeds duurzamer te gaan werken. We dringen chemische gewasbescherming steeds verder terug door mechanische onkruidbestrijding. Bemesting doen we al jaren maximaal met ruige stalmest en groencompost, en steeds minder met kunstmest. We zijn enkele jaren geleden gestart met Niet Kerende Grondbewerking wat zorgt voor een rijker en beter bodemleven en een jaarrond begroeide bodem. Dit zorgt voor nog meer koolstofvastlegging in de bodem. Wij zien de samenwerking met Sivomatic als een mooie kans om een bijdrage te leveren aan hun klimaatambities. Het is mooi te zien dat twee heel verschillende bedrijven dezelfde ambities ambiëren”.

Sivomatic wil met deze stap aantonen dat de koolstofkringloop lokaal werkt met hulp van boeren en met zichtbaar resultaat in de directe omgeving. Hopelijk benutten veel meer bedrijven in de toekomst de kracht van een lokale CO2-kringloop! Meer informatie over koolstofboeren is te vinden op de website: www.go2positive.com.

Foto: Onthulling samenwerking carbon farming bij Sivomatic Moerdijk. Op de foto (van links naar rechts): Jeroen de Ridder (Sivomatic), Arjan Schrauwen (akkerbouwer), Pauline Joosten (gemeente Moerdijk) en Kathleen Goense (ZLTO).

Bedrijven hebben in 2021 fors meer geïnvesteerd in innovatieve milieuvriendelijke technieken en bedrijfsmiddelen die in aanmerking komen voor belastingvoordeel. Grote groeier in 2021 is het onderdeel circulaire economie (CE), met bijna drie keer zoveel gemelde investeringen ten opzichte van 2020. Dit blijkt uit het jaarverslag MIA/Vamil dat de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) publiceert. Dit jaarverslag geeft een beeld van innovatieve milieuvriendelijke technieken en middelen waarin bedrijven in 2021 met fiscaal voordeel van de MIA/Vamil hebben geïnvesteerd en hoeveel er is geïnvesteerd in verschillende branches. De overheid wil investeringen in innovatieve bedrijfsmiddelen stimuleren. Via twee fiscale regelingen maakt de overheid het investeren in innovatieve milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen extra aantrekkelijk: Milieu-investeringsaftrek (MIA) en Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil).

Meer duurzame investeringen

In totaal hebben in 2021 14.000 ondernemers aanvragen ingediend. Er is in totaal over een investeringsbedrag van bijna 3.5 miljard euro MIA/Vamil aangevraagd. Dit is een stijging van 24% ten opzichte een jaar eerder. Het totaalbedrag dat ondernemers via belastingvoordeel met de MIA/Vamil ontvangen komt in 2021 naar verwachting uit op 119 miljoen euro. Dit netto fiscale voordeel was in 2020 nog 90 miljoen euro (een stijging van ruim 30 procent).

Milieulijst

Basis van de regelingen is de zogenoemde Milieulijst, een lijst met ruim 300 bedrijfsmiddelen en investeringen die in aanmerking komen voor fiscaal voordeel met de MIA/Vamil. Voorbeelden zijn investeringen in circulair bouwen, slimme afvalbakken voor buiten ter voorkoming van zwerfafval, software voor registratie en analyse van voedselverspilling en duurzame paardenstallen. De Milieulijst wordt jaarlijks aangepast door RVO. Of een bedrijfsmiddel nieuw op de Milieulijst verschijnt, hangt af van verschillende criteria: een bedrijfsmiddel moet een aanzienlijke milieuverdienste hebben (boven de wettelijke norm) en ook innovatief zijn (en daarmee vaak duurder ten opzichte van het gangbare alternatief in de branche).

Grote groeier in 2021: circulaire economie

Grote groeier in 2021 is het onderdeel circulaire economie (CE), met bijna drie keer zoveel gemelde investeringen ten opzichte van 2020. Circulair produceren en CO₂-reductie krijgen bij ondernemers steeds meer aandacht. In 2021 is de Milieulijst voor CE flink uitgebreid (147 CE-gerelateerde bedrijfsmiddelen in 2021 tegenover 93 in 2020). Circulaire economie op de Milieulijst draagt bij aan technieken en bedrijfsmiddelen die gericht zijn op onder meer hergebruik en recyling. Denk aan: het slimmer maken en slimmer gebruiken van producten en grondstoffen (refuse, rethink, reduce) en levensduurverlenging van producten (reuse, repair, refurbish, remanufacture, repurpose). Voorbeelden zijn apparatuur voor recycling, productieapparatuur waarmee grondstoffen kunnen worden bespaard en oplossingen voor afval(water)inzameling en -verwerking. Binnen het onderdeel circulaire economie lieten vooral investeringen in circulaire woningbouw en circulaire bedrijfsgebouwen een grote groei zien.

Ruim 1 miljard euro investeringen in circulaire economie

Op basis van de Milieulijst 2021 groeide het totaal gemelde investeringsbedrag binnen het thema circulaire economie tot 1.085 miljoen euro. Dit is bijna eenderde van het totaal gemelde investeringsbedrag op grond van de Milieulijst 2021. Het netto belastingvoordeel op investeringen op het onderdeel circulaire economie komt daarmee op bijna 45 miljoen euro. Dit is een stijging van bijna 150 procent ten opzichte van het netto fiscaal voordeel op grond van de Milieulijst 2020, goed voor 38% van het totaal berekend fiscaal voordeel in 2021 van alle gemelde investeringen op grond van de Milieulijst 2021 (totaal: 118,7 miljoen euro).

Hoe werkt het fiscale voordeel?

De Vamil biedt de mogelijkheid tot 75 procent van een investering op een willekeurig moment af te schrijven. Door af te schrijven in het jaar waarin dat het beste uitkomt, vermindert de fiscale winst. Ondernemers hoeven in het jaar dat zij meer afschrijven minder inkomsten- of vennootschapsbelasting te betalen. Met de MIA profiteren ondernemers van een extra aftrekmogelijkheid van de fiscale winst. De aftrekpercentages voor de MIA in 2021 bedroegen 13,5%, 27% en 36% (deze zijn voor 2022 verhoogd tot maximaal 45% ). Als een ondernemer naast de Vamil ook gebruik kan maken van de MIA kan het netto voordeel vanaf 2022 oplopen tot ruim 14 procent van het investeringsbedrag.

Andere branches

Duurzame mobiliteit en landbouw blijven belangrijke pijlers in het totaal aan milieu-investeringen. Voor duurzame mobiliteit zijn minder meldingen binnengekomen, maar het totaalbedrag aan belastingvoordeel voor ondernemers is nagenoeg gelijk gebleven. Wat betreft de landbouwinvesteringen valt op dat er minder is geïnvesteerd dan in 2020. Dit heeft mogelijk te maken met de stikstofmaatregelen en de gevolgen van de coronacrisis, waardoor het investeringsklimaat in 2021 minder aantrekkelijk was. Desondanks blijft verduurzaming en innovatie in de landbouw een belangrijk onderdeel waar jaarlijks MIA/Vamil-steun naartoe gaat.

Uitvoering

Het ministerie van lnfrastructuur en Waterstaat en het ministerie van Financiën zijn verantwoordelijk voor de MIA/Vamil-regeling. De Belastingdienst en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) voeren de regelingen uit. RVO ondersteunt de regeling met onder andere een helpdesk, technische controles van de meldingen, technisch inhoudelijke advisering van de Belastingdienst en de coördinatie van voorstellen voor de Milieulijst. De Belastingdienst besluit over de toekenning van MIA en/of Vamil.

Nieuwe aanvragen 2022

In december 2021 is de nieuwe Milieulijst 2022 gepubliceerd. Met daarin opgenomen nieuwe milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen en technieken. Aanvragen voor 2022 zijn het hele jaar mogelijk via RVO.

De Goldman Environmental Foundation heeft vandaag zeven ontvangers bekendgemaakt van de Goldman Environmental Prize 2022, ‘s werelds belangrijkste prijs voor grassroots milieuactivisten. De prijs voor het continent Europa werd daarbij toegekend aan Marjan Minnesma, directeur van Urgenda.

De Goldman Environmental Prize wordt jaarlijks uitgereikt aan milieuhelden uit elk van ‘s werelds zes bewoonde continentale regio’s. Het eert de prestaties en het leiderschap van grassroots milieuactivisten van over de hele wereld, en inspireert ons allemaal om actie te ondernemen om onze planeet te beschermen.

De prijs werd in 1989 in San Francisco door filantropen en burgerleiders Rhoda en Richard Goldman opgericht. In 33 jaar heeft de prijs een onmetelijke impact op de planeet gehad. Tot op heden heeft de prijs 213 winnaars geëerd – waaronder 95 vrouwen – uit 93 landen.

“Hoewel de vele uitdagingen die voor ons liggen ontmoedigend kunnen aanvoelen en ons soms het geloof doen verliezen, geven deze zeven leiders ons een reden voor hoop en herinneren ze ons eraan wat er in het licht van tegenspoed kan worden bereikt,” zei Jennifer Goldman Wallis, vice-president van de Goldman Environmental Foundation. “De prijswinnaars laten ons zien dat de natuur het verbazingwekkende vermogen heeft om te regenereren als ze de kans krijgt. Laten we ons allemaal geïnspireerd voelen om hun overwinningen te kanaliseren in het regenereren van onze eigen geest en handelen om onze planeet voor toekomstige generaties te beschermen.”

Normaal gesproken krijgen prijswinnaars de prijs tijdens een ceremonie in het San Francisco Opera House in april persoonlijk uitgereikt. Dit jaar wordt de prijs vanwege de pandemie online op 25 mei 2022 virtueel uitgereikt.

De winnaars van dit jaar zijn:

AFRIKA

Chima Williams, Nigeria

In de nasleep van rampzalige olierampen in Nigeria werkte milieuadvocaat Chima Williams samen met twee gemeenschappen om Royal Dutch Shell verantwoordelijk te houden voor de resulterende wijdverspreide milieuschade. Op 29 januari 2021 oordeelde het Gerechtshof Den Haag dat niet alleen de Nigeriaanse dochteronderneming van Royal Dutch Shell verantwoordelijk was voor de olielozingen, maar dat Royal Dutch Shell als moederbedrijf ook de verplichting had om de lekkages te voorkomen. Dit is de eerste keer dat een Nederlandse transnationale onderneming verantwoordelijk wordt gehouden voor de schendingen van zijn dochteronderneming in een ander land, waardoor Shell wordt blootgesteld aan juridische stappen van gemeenschappen in heel Nigeria die zijn verwoest door de minachting voor milieuveiligheid van het bedrijf.

AZIË

Niwat Roykaew, Thailand

In februari 2020 resulteerden Niwat Roykaew en de belangenbehartiging van de Mekong-gemeenschap in de beëindiging van het door China geleide stroomversnellingenproject op de Bovenste Mekong-rivier, dat 248 mijl van de Mekong zou vernietigen om navigatiekanalen te verdiepen voor Chinese vrachtschepen die stroomafwaarts zouden reizen. Het water stroomt 3.000 mijl (bijna 5.000 km) van de bergen van Tibet voordat het de Zuid-Chinese Zee bereikt. De visserijen, zijrivieren, wetlands en uiterwaarden van de Mekong-rivier zijn een vitale levensader voor meer dan 65 miljoen mensen. Dit is de eerste keer dat de Thaise regering een grensoverschrijdend project annuleert vanwege de milieuvernietiging dat het zou veroorzaken.

EUROPA

Marjan Minnesma, Nederland

In een baanbrekende overwinning maakte Marjan Minnesma gebruik van publieke inbreng en een unieke juridische strategie om een succesvolle uitspraak tegen de Nederlandse regering veilig te stellen, waarbij deze werd verplicht om specifieke preventieve maatregelen tegen klimaatverandering te nemen. In december 2019 oordeelde de Hoge Raad dat de overheid een wettelijke verplichting had om haar burgers tegen klimaatverandering te beschermen en beval haar eind 2020 om de uitstoot van broeikasgassen met 25% te verminderen ten opzichte van het niveau van 1990. De uitspraak van de Hoge Raad is de eerste keer dat burgers erin slaagden hun overheid verantwoordelijk te houden voor haar falen om hen tegen klimaatverandering te beschermen.

EILANDEN EN EILANDNATIES

Julien Vincent, Australië

Julien Vincent leidde een succesvolle grassroots-campagne ter beëindiging van de financiëring van steenkool in Australië, een grote kolenexporteur, wat resulteerde in toezeggingen van de vier grootste banken van het land om de financiering voor kolenprojecten tegen 2030 te beëindigen. Vanwege het activisme van Julien hebben de grote verzekeringsmaatschappijen van Australië ook ingestemd nieuwe kolenprojecten niet langer te accepteren. Zijn organisatie heeft tot een uitdagend financieel landschap voor de Australische kolenindustrie geleid, een belangrijke stap in de richting van het verminderen van fossiele brandstoffen die klimaatverandering versnellen.

NOORD-AMERIKA

Nalleli Cobo, de Verenigde Staten

Nalleli Cobo leidde een gemeenschapscoalitie om in maart 2020, op 19-jarige leeftijd, een giftige olieboringslocatie in haar gemeenschap permanent te sluiten – een oliesite die ernstige gezondheidsproblemen voor haar en anderen veroorzaakte. De voortdurende organisatie van haar gemeenschap tegen stedelijke oliewinning heeft tot een grote beleidsbeweging geleid, binnen zowel de gemeenteraad van Los Angeles als de Los Angeles County Board of Supervisors, die unaniem stemden om nieuwe olie-exploratie te verbieden en bestaande locaties te sluiten.

ZUID- EN MIDDEN-AMERIKA

Alex Lucitante en Alexandra Narvaez, Ecuador

Alex Lucitante en Alexandra Narvaez leidden een inheemse beweging om het voorouderlijk grondgebied van hun volk tegen goudwinning te beschermen. Hun leiderschap resulteerde in een historische juridische overwinning in oktober 2018, toen de rechtbanken van Ecuador 52 illegale goudmijnconcessies annuleerden, die zonder de toestemming van hun Cofán-gemeenschap illegaal werden verleend. Het juridische succes van de gemeenschap beschermt 79.000 hectare ongerept, biodivers regenwoud in de bovenloop van de Aguarico-rivier in Ecuador, wat voor de Cofán heilig gebied is.

Van alle duurzame claims op voedselproducten blijven na onderzoek van Milieu Centraal 12 keurmerken als beste over in de Keurmerkenwijzer. De onafhankelijke voorlichtingsorganisatie maakt deze 12 topkeurmerken bekend om consumenten te helpen om duurzamer boodschappen te doen. Nieuwkomers in de lijst zijn Sustainable Rice Platform (SRP) voor rijst en Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO) voor palmolie. Daarnaast is Climate Neutral Certified aangewezen als topkeurmerk klimaat.

Steeds meer consumenten stellen kritische vragen over keurmerken op voedingsmiddelen. Consumenten weten vaak niet welke claims op de verpakking te vertrouwen zijn. De Keurmerkenwijzer laat zien waar keurmerken voor staan. De meest betrouwbare en ambitieuze keurmerken krijgen het predicaat ’topkeurmerk’. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is subsidieverlener voor dit onderzoek.

Minister Henk Staghouwer: “Voor mij is het belangrijk dat consumenten eenvoudig de juiste duurzame en gezonde keuzes kunnen maken. Dus een pluim naar de topkeurmerken die daarbij helpen door ambitieus en transparant te zijn op aspecten als dierenwelzijn en milieu. Voor consumenten is de informatie nuttig als zij boodschappen doen, bedrijven kunnen de informatie gebruiken voor de keuzes die zij maken als producent, inkoper of verkoper van voedsel. Dit draagt bij aan een duurzaam voedselsysteem.”

Topkeurmerken voor voeding

“Van koffie tot chocolade, van zuivel tot vis, en van groente tot eieren, voor bijna alle boodschappen is een topkeurmerk te vinden,” zegt Paulien van der Geest, expert duurzaam voedsel bij Milieu Centraal. “Let bij de aankoop van voedingsmiddelen op dat je een product met topkeurmerk kiest. Wat topkeurmerken zijn kun je zien op keurmerkenwijzer.nl.”

Nieuw: topkeurmerk voor klimaatimpact van voeding

Dit jaar introduceert Milieu Centraal voor de klimaatimpact van voeding het label topkeurmerk klimaat. Er zijn keurmerken die zich specifiek op verlaging van klimaatimpact van voeding richten. Gezien de urgentie van de klimaatcrisis laat Milieu Centraal consumenten op keurmerkenwijzer.nl met een speciaal label zien welk keurmerk hierin heel ambitieus is. Van der Geest: “Het zou helemaal mooi zijn als er één topkeurmerk zou komen dat op alle vlakken duurzaam is. Een keurmerk dat top is op zowel klimaat, milieu, dierenwelzijn als eerlijke handel.”

De 12 topkeurmerken volgens Milieu Centraal:

· ASC voor kweekvis
· Beter Leven Keurmerk (2 en 3 sterren) voor zuivel, eieren en vlees
· Demeter voor bio-dynamische producten
· EKO voor biologische producten
· EU-biologisch voor biologische producten
· Fairtrade voor tropische producten
· MSC voor wilde vis
· On the way to PlanetProof voor zuivel, eieren, groente en fruit
· Rainforest Alliance (inclusief UTZ) voor tropische producten
· Roundtable On Sustainable Palm Oil (RSPO) voor palmolie
· Sustainable Rice Platform (SRP) voor rijst
· Climate Neutral Certified (speciaal voor klimaatimpact van voeding)

Proces van beoordeling voedingskeurmerken

Milieu Centraal baseert zich voor de beoordelingen van keurmerken op informatie die publiekelijk online beschikbaar is. Per productgroep worden alle voedingskeurmerken langs dezelfde lat gelegd, ten aanzien van hun betrouwbaarheid, transparantie en ambitie op de duurzaamheidsaspecten milieu, dierenwelzijn en mens & werk. Inspanningen voor het klimaat vallen in de Keurmerkenwijzer onder milieu. De scores voor individuele beeldmerken zijn relatief ten opzichte van de scores voor andere beeldmerken binnen één productgroep. Op die manier kunnen beeldmerken binnen een groep gemakkelijk vergeleken worden (benchmark). Beeldmerken worden altijd door twee onderzoekers van Milieu Centraal beoordeeld. Voor voedingsbeeldmerken doet een expertgroep nog een extra toetsing.

Al tien jaar werkt duurzame energieontwikkelaar GroenLeven uit Leeuwarden aan de energietransitie van Nederland. Het bedrijf startte in Heerenveen en verhuisde in 2020 naar een nieuw kantoor in Leeuwarden door de snelle groei die het doormaakte en nog steeds doormaakt. Op 23 mei j.l. werden beide mijlpalen gevierd en het nieuwe kantoor geopend door burgemeester mr. Sybrand van Haersma Buma van Leeuwarden, na speeches van Aniek Moonen van de Jonge Klimaatbeweging en directeuren van GroenLeven Peter Paul Weeda en Roland Pechtold.

In de tien jaar dat GroenLeven bestaat, heeft het bedrijf een grote impact op de energietransitie gerealiseerd. Meer dan 2 miljoen zonnepanelen, waarvan de meeste een dubbele functie hebben zoals op daken, als carport, boven fruit of drijvend op  voormalige zandwinplassen, leveren groene stroom voor 300.000 huishoudens. Dat is gelijk aan de provincie Friesland. Directeur Roland Pechtold, die na juni het stokje als algemeen directeur overdraagt aan Peter Paul Weeda, haalde deze cijfers met trots aan: “Ik ben ongelooflijk dankbaar dit prachtige bedrijf te hebben mogen leiden. Ik heb er gevonden wat ik zocht: een middel om daadwerkelijk aan de energietransitie invulling te geven. Samen met collega’s die vanuit een intrinsieke passie bezig zijn. En natuurlijk samen met onze relaties, omwonenden, overheden, financiers, netwerkbedrijven en adviseurs. Meerdere partijen, want alleen samen kunnen we de energietransitie laten slagen. Met GroenLeven laten we zien dat het wél kan.”

Aniek Moonen, voorzitter van de Jonge Klimaatbeweging, riep op om moed te tonen om klimaatverandering tegen te gaan: “Nederland heeft meer moedige mensen nodig. Moedige mensen die elke minuut, elk uur en elke dag de status quo durven uit te dagen. Moedige mensen die anders durven zijn, anders durven doen, en anderen daarin meenemen. Moedige mensen zoals Greta Thunberg, maar ook zoals de mensen van GroenLeven.”

Peter Paul Weeda, algemeen directeur van GroenLeven ging in op de verbreding van de strategie van de duurzame energieontwikkelaar naar wind, opslag, waterstof en energielandschappen – slimme oplossingen – en gaf zijn visie: “De sleutel voor een
daadwerkelijke omslag naar een fossielvrije wereld zit ‘m niet in innovatie en techniek. Uiteindelijk zelfs niet in de slimme oplossingen die wij als GroenLeven aanbieden. Het zit ‘m in de realisatie dat we samen in hetzelfde schuitje zitten. Dat we met ingrijpende duurzame projecten bezig zijn die wat vragen van bewoners. Dus zeg ik: betrek wijken, buurten, gemeenten. We staan met elkaar aan de lat om die energiedoelen te behalen. Mensen mee te nemen en ook te inspireren om een bijdrage te leveren aan de energietransitie. Het mobiliseren van geloof en gedeeld eigenaarschap is voor mij een belangrijke missie de komende jaren, het goede doen.”

 “Shell heeft vandaag laten zien dat het de klimaatcrisis niet serieus neemt en geen overtuigende plannen heeft om het vonnis van de rechter uit te voeren. Hierdoor brengt Shell mensenlevens in gevaar. De houding van het bestuur van Shell staat in schril contrast met de luide kritiek die zowel binnen de aandeelhoudersvergadering als als buiten te horen was”, dat zegt Nine de Pater, campagneleider van Milieudefensie dinsdag.

“Milieudefensie is blij om te zien dat zoveel aandeelhouders zich kritisch uitlieten over de vage en ontoereikende ambities van Shell. Maar helaas blijft Shell lijnrecht tegen het vonnis van de rechter ingaan. Daarmee brengt het bedrijf mensenlevens in gevaar“,  zegt Nine de Pater. Zij was in Londen om de Shell de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering te volgen en de druk op het bedrijf op te blijven voeren.

“Er is geen ruimte meer voor nieuwe olie en gasexploratie. De wetenschap laat dat al jaren zien en het Internationaal Energie Agentschap bevestigt dat. Stopt Shell de goedkeuring van nieuwe olie en gasproductie bijvoorbeeld in Argentinië, Zuid-Afrika, Suriname en in een veld diep in de zee bij Nigeria?”

Echt ambitieus klimaatplan

Namens 17.000 mede-eiers en nog veel meer ondersteuners vraagt Milieudefendsie om een echt ambitieus klimaatplan met doelen voor de korte termijn. Plannen waarmee het bedrijf niet alleen aan het vonnis, de wetenschap en het beperken van de opwarming van de aarde met 1.5 graden voldoet, maar ook levens kan redden. Dat betekent niet alleen het terugbrengen van de uitstoot van het bedrijf zelf en de gekochte energie, zoals Shell voorstelt. Want dat plan levert nog geen 2,5 % minder uitstoot op. Shell moet van de rechter ook de uitstoot in de zogenaamde scope 3 reduceren, de uitstoot die wordt veroorzaakt door het gebruik van de producten na verkoop. En dat is de grootste boosdoener.

Mensenlevens in gevaar

“Gevaarlijke klimaatverandering zorgt nu al voor meer overstromingen, bosbranden en extreme hitte. Iedere dag dat Shell onverminderd doorgaat met zijn gevaarlijke uitstoot, worden meer mensen in hun bestaan bedreigd en hun rechten geschonden”, zei Nine de Pater.

Shell ging in beroep tegen het vonnis, maar dat betekent niet dat ze mogen wachten tot de uitspraak. Milieudefensie en de mede-eisers uit de hele wereld zien dat beroep ook met vertrouwen tegemoet.

Wij rusten niet tot Shell stopt met vernietigen

“We gaan dat beroep winnen en zullen niet rusten tot Shell stopt met het vernietigen van levens. Shell houdt vast aan een systeem dat geen toekomst heeft en dat weten zij“, zei de campagneleider in een speech voorafgaand aan de vergadering.

“Zolang Shell willens en wetens gevaarlijke klimaatverandering blijft veroorzaken, zolang Shell ons leven en dat van de toekomstige generaties blijft bedreigen zijn wij hier. En beste bestuursleden: We will not back down.”

Ecologische schulden

Alagoa Morris, programmamanager van Friends of the Earth Nigeria: “Het maatschappelijk verantwoord ondernemen van Shell lijkt meer op maatschappelijk onverantwoord ondernemen. De ecologische schulden die het gevolg zijn van de negatieve milieupraktijken van Shell door de jaren heen, wachten op compensatie door Shell. In de Ikarama-gemeenschap in Nigeria sijpelt ruwe olie uit de grond op plaatsen waarvan Shell beweert die te hebben gesaneerd. Shell heeft nooit écht schoon gemaakt.“