Ondernemers lijken hun bedrijfsvoering aan te passen op klimaatbeleid, in plaats van hun bedrijf te verplaatsen naar landen zonder of met minder streng klimaatbeleid. Er is weinig tot geen bewijs dat klimaatbeleid de winst, productiviteit of omzet van een gemiddeld industrieel bedrijf heeft gedrukt. Dat blijkt uit een CPB-studie naar het effect van koolstofkosten voor circa 3 miljoen bedrijven in 32 landen tussen 2000 en 2019.

De studie vindt wel een beperkte vermindering van de werkgelegenheid. Daarentegen voerden een groot aantal bedrijven hun investeringen juist op in reactie op hogere koolstofkosten. Op de kans dat een bedrijf de activiteiten staakt hebben koolstofkosten nauwelijks invloed gehad.

De effecten verschillen sterk tussen bedrijven en branches. De daling van werkgelegenheid doet zich met name voor in kapitaalintensieve bedrijven en kleine bedrijven in de mijnbouw, de cementindustrie en bedrijven die basismetalen produceren. Opmerkelijk genoeg blijkt in dergelijke sectoren dat bedrijven hun investeringen juist opschroeven en dat de productiviteit voor een grote groep bedrijven verbeterde.

De studie bekijkt de koolstofkosten waar bedrijven via verschillende beleidsinstrumenten mee te maken hebben. Te denken valt aan expliciete koolstofkosten van een CO2-belasting of emissiehandelssysteem, maar ook aan impliciete manieren waardoor de uitstoot van CO2 financieel minder aantrekkelijk gemaakt wordt, zoals brandstofaccijnzen, subsidies, normen en restricties. In reactie op die hogere kosten om CO2 uit te stoten, is een veelgehoord argument dat bedrijven hun heil anders zoeken. Die visie trekt deze studie in twijfel.

Deze studie maakt gebruik van productiegegevens en gegevens over de productieactiviteit en prestaties van circa 3 miljoen industriële bedrijven uit 15 verschillende sectoren in 32 landen gedurende de periode 2000–2019.