Een circulaire economie kan aanzienlijk bijdragen aan een wereldwijde daling van de uitstoot van broeikasgassen. Doordat de broeikasgasemissie van de producten die in Nederland geconsumeerd worden voor meer dan helft in het buitenland ontstaat, zal de klimaatimpact van veel Nederlands circulair beleid waarschijnlijk ook daar het grootste zijn. Circulair beleid draagt door zijn ketenafhankelijkheid bij aan broeikasgasemissiereductie, niet alleen in Nederland maar ook buiten de Nederlandse grenzen. Dit concluderen onderzoekers van het PBL in hun studie “Hoe kan circulaire economie-beleid bijdragen aan de klimaatdoelstelling?”, die vandaag publiek wordt.

Het kabinet is van plan een ambitieus nationaal klimaatdoel te formuleren voor het circulariteitsbeleid. De PBL-studie laat zien dat circulair beleid en klimaatbeleid elkaar daadwerkelijk kunnen aanvullen. Omdat is afgesproken dat ieder land zijn eigen uitstoot moet beperken richt ons klimaatbeleid zich primair op de vermindering van uitstoot van broeikasgassen binnen de Nederlandse grenzen. ‘Beleid voor een circulaire economie richt zich op grondstoffen- en materiaalgebruik in de volledige vaak wereldwijde keten en over de gehele levensduur. Door dat ketenperspectief kan circulair beleid klimaatbeleid versterken,’ stelt Corjan Brink (PBL). ‘Als bedrijven moeten zorgen voor minder emissies in de gehele keten, dan richt dat hun aandacht op andere handelingsperspectieven. Die oplossingen worden niet zichtbaar als het doel is om alleen de emissie uit de eigen schoorsteen te beperken,’ vult Anne Gerdien Prins (PBL) aan. Emissiereductie in het buitenland telt niet mee voor het Nederlandse reductiedoel, maar draagt bij aan de nationale klimaatdoelen van de landen waar de emissiereductie plaatsvindt.

Ketens nog onvoldoende in beeld

Uit de PBL-studie blijkt dat meer kennis van de individuele ketens nodig is om te kunnen bepalen in welke mate beleid gericht op een circulaire economie daadwerkelijk bijdraagt aan klimaatdoelen. Onderzoek naar specifieke productieketens is nodig om te weten wat reëel is. Het is daarbij belangrijk om eerst te focussen op producten en materialen met de hoogste totale emissies in de productieketen, zoals kunststoffen, dierlijke voedselproducten en bouwmaterialen.

Klimaatbeleid bevordert circulariteit

Klimaatbeleid, zoals het Europese emissiehandelssysteem ETS, ondersteunt de circulaire economie door een efficiënter gebruik van materialen te stimuleren. Ook de voorgestelde Europese koolstofheffing aan de buitengrens maakt gebruik van materialen als staal en cement duurder, waardoor hergebruik en recycling aantrekkelijker worden. Heffingen kunnen ook specifiek voor circulaire doelen worden ingezet.

Circulariteit ondersteunt leveringszekerheid grondstoffen

Voor de energietransitie zijn veel grondstoffen nodig, waarvan sommige maar in enkele landen ter wereld worden gewonnen. Het is urgent om nu na te denken over de beschikbaarheid van kritieke materialen op de langere termijn. Levensduurverlenging, recycling en hergebruik beperken de afhankelijkheid van nieuw gewonnen grondstoffen en materialen. Zo kunnen circulariteitsstrategieën helpen om mogelijke leveringsrisico’s te beperken.

Circulaire economie draagt bij aan biodiversiteit en milieubescherming

Nederland heeft als doel om in 2050 een volledig circulaire economie te hebben, door in te zetten op efficiënter materiaalgebruik, hergebruik en recycling. Dat beperkt niet alleen de broeikasgasemissies van de productie van basismaterialen, zoals  kunststof en cement, maar draagt ook in belangrijke mate bij aan milieubescherming en biodiversiteit en leveringszekerheid.