Om de uitdagingen van netcongestie aan te pakken bij het eCommerce distributiecentrum in Ede, werkt AS Watson Health & Beauty Benelux samen met Sunrock. Een betrouwbare en duurzame energieoplossing moet de groeiplannen van de internationale health & beauty retailer ondersteunen.

Binnen de samenwerking ontwikkelde Sunrock een innovatieve, volledig geïntegreerde achter-de-meterenergieoplossing. Door de combinatie van zonnepanelen op het dak en batterij-opslag aangestuurd door een slim Energy Management System (EMS) ontstaat een stabiele totaaloplossing die bijdraagt aan AS Watsons duurzaamheidsambities. Die waarborgt niet alleen de betrouwbaarheid van de energievoorziening vandaag, maar legt ook de basis voor toekomstige uitbreiding en duurzame groei van AS Watson, bekend van retailmerken als Kruidvat en Trekpleister.

AS Watson haakte Sunrock aan, toonaangevend Europese ontwikkelaar van hernieuwbare energieoplossingen voor logistieke en industriële locaties, om de uitrol van mechanisatie bij het eCommerce distributiecentrum in Ede te ondersteunen. De faciliteit, waar alle online klantorders voor Kruidvat en Trekpleister worden verwerkt, werd geconfronteerd met toenemend energieverbruik en tegelijkertijd met beperkingen door netcongestie. Om die uitdaging het hoofd te bieden was een investering in de energie-infrastructuur noodzakelijk. De lokale energieoplossing maakt het mogelijk voor het distributiecentrum om de activiteiten verder uit te breiden zonder beperkt te worden door netcongestie. Het batterijsysteem vangt pieken in het energieverbruik op en maximaliseert het gebruik van zonne-energie in de operatie van AS Watson. Dit alles wordt volledig aangestuurd door het EMS-platform van Sunrock. De complete achter-de-meter oplossing bestaat uit:

• 300 kW / 929.5 kWh Battery Energy Storage System (BESS), zonne-energiesysteem (0,8 MWp), omgezet van netlevering naar lokaal verbruik, om de inzet van de zonne-energie te optimaliseren
• geavanceerd Energy Management System (EMS), dat operationele uitbreiding mogelijk maakt ondanks netbeperkingen, lokaal gebruik van hernieuwbare energie maximaliseert en zorgt voor een toekomstbestendige energievoorziening tijdens piekperioden.

“Met de inzet van automatisering en robotica maken we het werk gemakkelijker en efficiënter, en verhogen we de klanttevredenheid. Een betrouwbare energievoorziening speelde hierin een cruciale rol, die we in lijn met onze duurzaamheidsdoelen zoveel mogelijk uit fossielvrije bronnen wilden halen. Nadat netcongestie als belangrijke uitdaging is geïdentificeerd, heeft het team van Sunrock een innovatieve energieoplossing ontwikkeld en geïmplementeerd die het PV-systeem volledig benut en zo een duurzame en efficiënte energievoorziening levert, perfect afgestemd op de specifieke beperkingen en behoeften van de locatie,” aldus Alexander Webhofer, Head of Supply Chain Online Business Benelux bij AS Watson.

“Dit is een uitstekend voorbeeld van hoe wij onze klanten helpen om voorop te blijven lopen ondanks de beperkingen van het elektriciteitsnet. Door opslag, zonne-energie en slimme energiesturing te integreren, hebben we een flexibel en robuust systeem gecreëerd dat zowel energieonafhankelijkheid als langetermijnwaarde ontsluit,” zegt Karlijn Elias-Peters, Managing Director Nederland bij Sunrock.

Vincent Meulendijks, Project Developer bij Sunrock, vult aan: “Vanaf het allereerste begin hebben we nauw samengewerkt met AS Watson om de volledige omvang van de uitdaging in kaart te brengen. Het is mooi om te zien hoe de onze op maat gemaakte energieoplossing de uitbreiding van de activiteiten van AS Watson mogelijk maakt met een combinatie van duurzame zonne-energie en batterijopslag. We danken AS Watson voor hun vertrouwen en de succesvolle samenwerking.”

Foto: eCommerce distributiecentrum in Ede. Binnen de samenwerking ontwikkelde Sunrock een innovatieve, volledig geïntegreerde achter-de-meterenergieoplossing. Copyright: Sunrock.

 Meld je aan voor de wekelijkse nieuwsbrief Klimaat & Energie om op de hoogte te blijven!

Bron: Sunrock

DeWarmte introduceert vandaag een nieuwe slimme sturing voor haar warmtepompboilers, waarmee Nederlandse huishoudens hun warm water kunnen gebruiken als een efficiënte ‘warmtebatterij’. De oplossing speelt direct in op twee urgente problemen: de toenemende net congestie en de snel stijgende kosten voor zonnepanelenbezitters door de afschaffing van de salderingsregeling.

Warmtepompboiler als warmtebatterij

De nieuwe slimme sturing zorgt ervoor dat de warmtepompboiler water verwarmt op de beste momenten. Bijvoorbeeld wanneer zonnepanelen stroom opwekken of wanneer dynamische stroomprijzen laag, of zelfs negatief zijn. Heb jij een dynamisch energiecontract van Frank Energie, dan wordt de boiler nog slimmer aangestuurd. De Pomp T stuurt dan niet alleen op basis van de dynamische tarieven, maar ook op prijsontwikkelingen op de onbalans-, de intraday-, en de frequentiemarkt. Zo bespaart de klant niet alleen extra veel op de energierekening, maar wordt de warmtepompboiler ook actief ingezet om net congestie te voorkomen..

Het opgeslagen hete water kan vervolgens worden gebruikt op momenten dat de stroomprijs hoog is of wanneer er geen zon opwekking is. Zo wordt de warmtepompboiler een volwaardige warmtebatterij die comfort levert én energiekosten verlaagt.

Over DeWarmte

Sinds de oprichting in 2019 werkt DeWarmte aan één duidelijke missie: heel Nederland makkelijk van het gas af helpen. Met deze innovatie zijn warmtepompen van DeWarmte nog beter voorbereid op de uitdagingen van de toekomst. Hierdoor kunnen Nederlanders nog makkelijker de keuze maken om nu al van het gas af te gaan.

DeWarmte is een Nederlandse warmtepomp fabrikant en installateur die de volledige keten in eigen hand heeft. Door geen tussenpartijen te gebruiken, blijven de kosten laag en kan feedback van klanten direct verwerkt worden in nieuwe producten. Hierdoor kan het bedrijf zijn systemen voortdurend verbeteren.

Over Frank Energie

Frank Energie is een Nederlandse energieleverancier actief in Nederland, België, Spanje en Frankrijk. Het bedrijf biedt dynamische energiecontracten en slimme diensten zoals Slim Laden (EV), Slim Handelen (thuisbatterij) en Slim Terugleveren (zonnepanelen). Met de lancering van ‘Slim Verwarmen’ kunnen nu ook elektrische warmtepompen actief bijdragen aan een stabieler, schoner en betaalbaarder energiesysteem. DeWarmte is als eerste warmtepompfabrikant aangesloten bij Slim Verwarmen van Frank Energie.

Bron: DeWarmte

Op 28 november laat Trees for All met Green Friday opnieuw een tegengeluid horen op de koopgekte rond Black Friday. En dat is hard nodig, blijkt uit een peiling onder Nederlandse consumenten. Veel Nederlanders weten dat dit jaarlijkse koopfestijn schadelijk is voor het milieu, maar gedragen zich er (nog) niet naar. Vooral jongeren zijn gevoelig voor de koopverleiding, blijkt uit een nieuwe peiling van Trees for All, uitgevoerd door Factsnapp.

Om een positief tegengeluid te laten horen, organiseert Trees for All voor het zevende jaar op rij Green Friday. De stichting roept consumenten en bedrijven op om níet mee te gaan in de Black Friday-gekte. En in plaats daarvan iets goeds te doen voor de aarde, zoals bomen planten in het Green Friday Forest.

Bewustzijn is er, verleiding blijft groot

Hoewel kortingen steeds lager worden en soms zelfs nep zijn, duurt de aanloop naar Black Friday dit jaar alleen maar langer. Slimme marketingtrucs en de ‘fear of missing out’ verleiden ons om spullen te kopen die we eigenlijk niet nodig hebben. Die impulsaankopen zorgen voor overconsumptie, afval en vervuiling, waardoor de aarde verder uitgeput raakt.

Daar zijn veel kopers (41,7%) zich bewust van, blijkt uit de peiling van Trees for All. Toch leidt dit nog niet altijd tot duurzamer koopgedrag. Vooral jongeren zijn gevoelig voor Black Friday verleidingen. Meer dan de helft van de vrouwen van 16 tot 29 jaar zegt spullen te kopen die ze anders niet zouden aanschaffen. Bij de jonge mannen is dat 32,6%.

Kloof tussen weten en doen

Volgens Trees for All laat de kloof tussen ‘weten en doen’ duidelijk zien hoe hard een tegengeluid nog steeds nodig is. Met Green Friday maakt de stichting daarom een statement tegen overconsumptie. Een groeiend aantal Nederlanders sluit zich daarbij aan. Uit de peiling blijkt dat ruim 1 op de 4 ondervraagden het koopfestijn dit jaar bewust aan zich voorbij laat gaan. Een derde vindt zelfs dat Black Friday moet worden afgeschaft.

Aanplant Green Friday Forest in Brabant

Wie zich aansluit bij de Green Friday-beweging, (ver)koopt geen Black Friday-deals en geeft de aarde juist iets terug. Dat kan op veel manieren, bijvoorbeeld door op 28 november een boom te planten in het Green Friday Forest in natuurgebied Het Groene Woud in Noord-Brabant.

Al meer dan 2.000 organisaties en consumenten doen mee, waaronder Intratuin, Stayokay en Leger des Heils ReShare. Ook bekende Nederlanders zoals actrice Jennifer Hoffman, Sanne Vogel en impactexpert Babette Porcelijn steunen het initiatief.

“Het is positief dat steeds meer mensen zich achter Green Friday scharen”, zegt Marieke Romano, directeur bij Trees for All. “Tegelijkertijd liggen koopverleidingen nog steeds op de loer. Met Green Friday willen we bewuster koopgedrag stimuleren en laten zien dat je met een kleine actie als het planten van een boom iets positiefs kunt doen voor de wereld.”

‘Live planting’ met influencers

Ook influencers Sara Dubbeldam (duurzame mode-activist) en Dennis Vink (bioloog) planten bomen in het Green Friday Forest. Wie hier niet bij aanwezig kan zijn, kan zo via een Instagram-livestream van Trees for All meekijken hoe alle bomen de grond ingaan.

Sara Dubbeldam: “Green Friday is voor mij een essentieel tegengeluid in deze tijd. Overconsumptie wordt als feest verkocht, terwijl achter de gekte een ziek systeem schuilgaat. Niet focussen op kopen, maar op betekenis, zoals bomen planten, geeft zóveel meer voldoening. We kunnen samen laten zien dat het anders kan, dus ik hoop dat zoveel mogelijk mensen en merken meedoen.”

Deelname Green Friday

Trees for All benadrukt dat Green Friday geen oproep is om nooit meer iets te kopen, maar een moment om stil te staan bij het systeem dat overconsumptie stimuleert. Iedereen kan meedoen met Green Friday door de kortingen links te laten liggen en een boom te planten. Bedrijven kunnen zich aansluiten door op 28 november geen Black Friday-deals aan te bieden en minimaal tien bomen te doneren aan Trees for All.

Foto: Trees for All 

Bron: Trees for All

De Europese Unie heeft tijdens de COP30-klimaatconferentie van de VN in het hart van de Amazones eensgezind gepleit voor krachtige klimaatactie en de doelstellingen van de Overeenkomst van Parijs. De EU-onderhandelaars streefden naar meer ambitie en werkten samen met partners om tot een overeenkomst te komen waarin wordt erkend dat de 1,5 °C-grenswaarde voor wereldwijde gemiddelde temperaturen binnen bereik moet blijven en dat moet worden afgestapt van fossiele brandstoffen.

In een tijdperk van veranderende geopolitiek en toenemende desinformatie, en met gemeenschappen over de hele wereld die steeds meer klimaateffecten voelen, is het belangrijker dan ooit om achter onze kernbeginselen te staan in de strijd tegen klimaatverandering: wetenschap, multilateralisme en samenwerking met mondiale partners, met name de meest kwetsbaren.

Tijdens de COP30 hebben 113 partijen in totaal 86 nationaal bepaalde bijdragen (NDC’s) in het kader van de Overeenkomst van Parijs ingediend. Dit omvat de nieuwe NDC van de EU met een vermindering van de nettobroeikasgasemissies met 66,25-72,5 % ten opzichte van het niveau van 1990 tegen 2035, die alle sectoren van de economie en alle broeikasgassen omvat. De temperatuurniveaus zijn in de loop der jaren sterk veranderd. Zelfs als er meer vooruitgang nodig is om de temperatuurdoelstelling te bereiken, zal de volledige uitvoering van de meest recente NDC’s de emissiecurve buigen en een aanzienlijke collectieve vooruitgang in de richting van de temperatuurdoelstelling opleveren.

De partijen bij de COP zijn het eens geworden over de “mondialeMutirão” die gericht is op een verenigde en collectieve inspanning om gemeenschappelijke klimaatoplossingen voor deze planeet uit te rollen. Diepgaande, snelle en aanhoudende reducties van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen zijn de enige manier om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 °C zonder of met beperkte overschrijding. De huidige trajecten zijn echter niet voldoende om dit doel te bereiken. Een nieuwe “Global Implementation Accelerator” zal een wereldwijde respons bieden op de mitigatiekloof en de uitvoering in alle sectoren versnellen om 1,5 C binnen bereik te houden. Het omvat steun aan landen om hun NDC’s, nationale aanpassingsplannen en de tweejaarlijkse transparantieverslagen (BTR’s) ter plaatse uit te voeren. Zowel de onlangs gepubliceerde VN-syntheseverslagen over de NDC’s als de BTR’s maakten duidelijk dat er meer inspanningen nodig zijn om de doelstellingen van Parijs te bereiken.

De EU blijft zich ten volle inzetten voor alle klimaatverbintenissen die de afgelopen jaren samen met mondiale partners zijn overeengekomen, met name in Dubai en Bakoe. Naarmate de transitie naar schone energie wereldwijd versnelt, zal de EU de mondiale toezeggingen blijven nakomen om af te stappen van fossiele brandstoffen,de geïnstalleerde capaciteit van hernieuwbare energiebronnen te verdrievoudigen en het wereldwijde tempo van verbeteringen van de energie-efficiëntie tegen 2030 te verdubbelen, zoals overeengekomen in het kader van de mondiale inventarisatie tijdens de COP28.

In het kader van de mondiale doelstelling inzake klimaatadaptatie hebben de partijen overeenstemming bereikt over een reeks indicatoren om investeringen en programma’s op het gebied van aanpassing te sturen en mogelijk te maken. Zij riepen ook op tot verdrievoudiging tegen 2035 van de financiering voor aanpassing in het kader van de toezeggingen inzake klimaatfinanciering, ook bekend als het nieuwe collectieve gekwantificeerde doel van COP29 vorig jaar.

Een coalitie van meer dan 80 bereidwillige landen, waaronder de EU en haar lidstaten, lanceerde onder leiding van Brazilië een partnerschap om af te stappen van fossiele brandstoffen. De partijen kwamen ook overeen de uitvoering van de trajecten voor een rechtvaardige transitie naar 1,5 °C te versnellen. Zij erkennen het belang van mensenrechten, arbeidsrechten, gendergelijkheid, inclusieve betrokkenheid van belanghebbenden en sociale dialoog.

De indiening van het allereerste tweejaarlijkse transparantieverslag tegen eind 2024 door 119 partijen, waaronder de Europese Unie, was een belangrijke stap om collectieve vooruitgang te laten zien bij de uitvoering van de Overeenkomst van Parijs; desalniettemin moeten er meer inspanningen worden geleverd.

Belangrijkste aankondigingen tijdens COP30

Parallel aan de onderhandelingen in Belem steunde de EU verschillende plurilaterale initiatieven. In nauwe samenwerking met het Braziliaanse voorzitterschap heeft de EU bijgedragen tot het verkrijgen van een verklaring van de leiders over de open coalitie voor naleving van de koolstofmarkten. De verklaring, die namens de EU door voorzitter Von der Leyen werd goedgekeurd, stimuleert de erkenning van koolstofbeprijzing en marktmechanismen als belangrijke instrumenten om klimaatactie wereldwijd te bevorderen. Dit is een belangrijke prioriteit voor de Unie, waarvan de taskforce voor internationale koolstofprijzen en marktendiplomatie partners internationaal ondersteunt bij het ontwikkelen en implementeren van hun eigen systemen. Tijdens de COP30 is de EU ingenomen met de voortgezette dialoog met mondiale partners om de internationale samenwerking op het gebied van beleidsmaatregelen ter bestrijding van klimaatverandering, met inbegrip van maatregelen ter voorkoming van koolstoflekkage, te versterken.

Wat bosbescherming betreft, heeft de EU haar goedkeuring gehecht aan de verklaring over de lancering van het initiatief inzake de faciliteit voor tropisch bos voor altijd, een wereldwijd innovatief financieringsmechanisme dat het behoud van tropische bossen beloont. De Commissie heeft ook de oproep tot actie van Belém voor de Congobekkenbossen ondertekend, waarmee zij haar COP26-verbintenis hernieuwt om de ontbossing en bosdegradatie in deze regio tegen 2030 een halt toe te roepen en om te keren.

De Unie steunde ook de mondiale verklaring over gendergelijkheid en klimaatactie, waarin wordt erkend dat vrouwen en meisjes vaak de grootste klimaatrisico’s lopen, en steunde de coalitie voor multilevel partnerschappen met een hoge ambitie die steden en regio’s ondersteunt als belangrijke partners voor het stimuleren van klimaatactie en -veerkracht.

Samen met het Internationaal Waarnemingscentrum voor methaanemissies heeft de Commissie het Global Methane Status Report gelanceerd, waarin de vooruitgang wordt beschreven die is geboekt bij de verwezenlijking van de mondiale doelstelling van de toezegging om de methaanemissies tegen 2030 met ten minste 30 % te verminderen ten opzichte van het niveau van 2020.

Bron: Europese Commissie

De meerderheid van de Nederlanders is bereid om impactvolle duurzame stappen te zetten, maar het daadwerkelijke gedrag blijft achter. Opvallend is dat veel Nederlanders elkaars bereidheid om duurzaam te leven onderschatten, wat gedragsverandering belemmert. Dat blijkt uit de Monitor Duurzaam Leven 2025 van Milieu Centraal, uitgevoerd onder ruim 4.000 Nederlanders. Daardoor blijft jaarlijks minimaal 1,9 megaton aan CO₂-reductie onbenut. Het huidige tempo van gedragsverandering is te laag om de klimaatdoelen voor 2030 te halen, vooral bij verminderen autobezit, elektrisch rijden en vleesconsumptie. Dat is zorgelijk, want alleen technologische innovatie en verduurzaming van de industrie zijn onvoldoende om de doelstellingen te bereiken. Milieu Centraal stelt dat focus op brede gedragsverandering noodzakelijk is: duurzame keuzes moeten de makkelijkste én goedkoopste optie worden. Dat vraagt om systeemverandering: overheid en bedrijfsleven zijn aan zet. Nieuw in de Monitor zijn inzichten in woningverduurzaming en netcongestie.

Op donderdag 27 november presenteert Milieu Centraal de Monitor Duurzaam Leven 2025. Tijdens de bijeenkomst in Nieuwspoort worden de belangrijkste uitkomsten toegelicht en gaan Ika van de Pas (Milieu Centraal), Afke van Rijn (IenW), Michel Heijdra (KGG), Jan van Beuningen (VRO), Geerte Paradies (TNO), Klaske Kruk (Circularities; Nederlandse Vereniging Circulaire Economie), Dennis van den Berg (Bol) en Judith Roumen (Milieu Centraal) met elkaar in gesprek over de inzichten en de gevolgen voor beleid, praktijk en samenleving.

Onbenut potentieel: Nederland wil wel, maar barrières houden gedragsverandering tegen

Milieu Centraal voert de Monitor Duurzaam Leven tweejaarlijks uit in samenwerking met Motivaction. Meer dan 4.000 Nederlanders deden dit jaar mee aan het onderzoek door vragen in te vullen over hun gedrag, keuzes en bereidheid rond energie, mobiliteit, voeding en spullen. Uit de nieuwste editie van de Monitor Duurzaam Leven blijkt dat verduurzaming te langzaam gaat. Hoewel steeds meer mensen hun woning verduurzamen vlakt het tempo van deze groei af. De stappen die tussen 2021 en 2025 zijn gezet, zijn niet genoeg om de klimaatdoelen in 2030 te kunnen halen. Veel mensen doen wel kleinere duurzame handelingen, zoals afval scheiden en verpakkingen met statiegeld inleveren, maar keuzes met grote klimaatwinst, zoals: weinig vlees eten, minder vliegen of overstappen op elektrisch rijden, zijn nog geen meerderheidsgedrag.

Tegelijkertijd laat het onderzoek zien dat er voor veel duurzame keuzes een groot draagvlak is: de meerderheid van de Nederlanders staat open voor driekwart van de impactvolle keuzes die mensen kunnen maken, terwijl gemiddeld zo’n 20% van die duurzame keuzes ook daadwerkelijk wordt gemaakt. Er ligt dus een aanzienlijk gat tussen willen en doen. Uit de Monitor Duurzaam Leven blijkt tevens dat de meeste Nederlanders eerder voor strenge maatregelen vanuit de overheid zijn dan tegen, ook als dat hen zelf raakt. Als het bestaande draagvlak wel wordt benut, kan dit een enorme CO₂-reductie van jaarlijks minimaal 1,9 megaton opleveren. Dit is vergelijkbaar met de besparing wanneer iedereen elke dag 6 minuten minder lang doucht. Hiervoor zijn systeemveranderingen noodzakelijk, waaronder het wegnemen van belemmeringen en het normaliseren van duurzaam gedrag.

Formatie aan zet

Ika van de Pas, directeur-bestuurder van Milieu Centraal, vertelt: “Er is echt werk aan de winkel. Nederland wil wel en móét wel. Praktische en structurele belemmeringen houden echter verandering tegen. Zo zijn duurzame keuzes nog te vaak duur of ingewikkeld. Het is nu aan de politiek en het bedrijfsleven om duurzame keuzes logisch en makkelijker te maken. Duurzaam leven moet zichtbaar vanzelfsprekend worden. Zodra een kritieke minderheid duurzaam gedrag omarmt, volgt de rest vaak snel: zo’n sociaal kantelpunt kan de omslag versnellen, en systeemveranderingen zijn nodig om zo’n kantelpunt haalbaar te maken.”

Hardnekkige drempels in transitie naar duurzame mobiliteit en voeding

Vooral binnen de transitie naar duurzame mobiliteit en voeding ervaren mensen hardnekkige drempels. Minder vliegen en afscheid nemen van de benzine- of dieselauto blijven lastig. Ook al nam het aantal vegetariërs en veganisten eerder toe, de afgelopen twee jaar daalt het weer en blijkt één vleesdag per week een brug te ver. Het aantal mensen dat vlees mindert tot 3 à 4 dagen (flexitariërs) lijkt wel gegroeid de afgelopen jaren. Tegelijk groeit ook het aantal mensen dat kiest voor refurbished producten, milieuvriendelijke meubels of dat langer doet met de smartphone.

Sociaal kantelpunt: zichtbaar maken van stille meerderheid

De overgang naar een duurzame samenleving is niet alleen een technische opgave, maar ook een sociale. De monitoring toont inmiddels al sinds 2021 aan dat er in de meerderheid draagvlak is om duurzamere keuzes te maken, maar in de meting van 2025 blijkt dat elkaars bereidheid hiervoor fors wordt onderschat. Dit kan leiden tot self-silencing: mensen houden hun duurzame voorkeuren voor zich, uit de misvatting dat minder anderen ervoor open zouden staan. Deze misperceptie werkt als een rem op gedragsverandering: als mensen denken dat anderen niet meedoen, voelen ze minder de neiging om zelf stappen te zetten. “Om de klimaatdoelen samen te behalen is het nodig dat duurzaam leven onze norm is”, aldus Ika van de Pas.

Judith Roumen, strategisch gedragsonderzoeker bij Milieu Centraal, vertelt: “Veel mensen willen duurzamer leven, maar zijn bang dat ze ‘de enige’ zijn. Daardoor houden mensen hun duurzame voorkeur vaak stil, wat de inschatting dat anderen niet bereid zijn tot verandering in stand houdt. We leven zo met elkaar in een valse realiteit waarin het lijkt alsof er weinig draagvlak is, terwijl de meerderheid juist positief staat tegenover duurzamer leven. Door de stille meerderheid zichtbaar te maken, kunnen we gedragsverandering versnellen.

Nieuwe inzichten in woningverduurzaming en netcongestie

De Monitor Duurzaam Leven 2025 bevat nieuwe modules ten opzichte van de meting in 2023 over onder andere woningverduurzaming en netcongestie. Er is in kaart gebracht wat het gedrag en draagvlak van huiseigenaren is om hun woning vergaand te verduurzamen met een pakket aan maatregelen, in plaats van losse stappen. De resultaten tonen per woningtype en maatregel waar kansen liggen en waar drempels worden ervaren. Voor het eerst is ook gekeken naar zorgen over het volle stroomnet. Het blijkt dat een ruime meerderheid bereid is om hun energieverbruik hieraan aan te passen: zo’n 70% staat open om apparaten buiten piekmomenten te gebruiken en ongeveer 60% van de elektrische-autobezitters staat open om de auto buiten piektijden te laden. Dit biedt kansen voor versnelling van de energietransitie.

Bijna alle bedrijven met duurzame energieprojecten zijn (zeer) bezorgd over het feit dat er vanaf 2027 geen budget meer is gereserveerd voor de SDE++-regeling. Driekwart van de bedrijven verwacht dat de ontwikkeling van nieuwe duurzame energieprojecten halveert of zelfs stil komt te liggen. “Nederland dreigt hierdoor heel veel oranje-groene energie en economische kansen mis te lopen en langer afhankelijk te blijven van fossiele import uit onbetrouwbare landen. Terwijl stabiel beleid bedrijven juist vleugels geeft,” zegt Olof van der Gaag, voorzitter van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE), die een inventarisatie onder bedrijven uitvoerde. De NVDE roept de formerende partijen op om de eerdere bezuiniging van 1 miljard euro op de SDE++-regeling terug te draaien. 

De NVDE pleit voor snelle besluitvorming door een nieuw kabinet. “De SDE++ is het fundament onder het belangrijkste dat bedrijven nodig hebben om duurzame projecten te realiseren: beleidszekerheid. We dringen erop aan dat een nieuw kabinet Nederland vooruithelpt met consistent beleid en vanaf 2027 voor langere termijn geld reserveert voor de SDE++. Dat is nodig voor onze onafhankelijkheid, ons investeringsklimaat en voor grip op de energierekening van huishoudens en bedrijven,” zegt Van der Gaag.

SDE++ zorgt voor oranje-groene energie

De SDE++ is de drijvende kracht achter onze oranje-groene energie: schone energie van Nederlandse bodem. In 2024 werd bijvoorbeeld bijna de helft (163 PJ) van alle hernieuwbare energie (358 PJ) in Nederland geproduceerd met SDE-subsidie, zo blijkt uit cijfers van CBS en RVO. Die hernieuwbare energie heeft gezorgd voor een lagere energierekening: Nederland heeft er ongeveer 18 miljard euro aan kosten mee bespaard. En de prijspiek tijdens de Oekraïnecrisis zou nog veel hoger zijn geweest als we geen hernieuwbare energieproductie hadden gehad. De subsidierechten van bestaande projecten zijn overigens goed geborgd in de SDE; het probleem zit in de mogelijkheid om voor nieuwe projecten SDE te krijgen.

Afblazen van projecten

Duurzame energieprojecten hebben vaak lange voorbereidingstijden. Daarom is budgetzekerheid over meerdere jaren nodig. Uit de recente inventarisatie van de NVDE blijkt dat het ontbreken van perspectief op subsidie vanaf 2027 nu al leidt tot uitstel van investeringen, afblazen van projecten en financieringsproblemen. Hoewel veel projecten het merendeel van hun inkomsten halen uit de verkoop van hernieuwbare energie stellen banken een SDE++-beschikking vaak als voorwaarde voor financiering. Zonder deze zekerheid verslechtert het investeringsklimaat in rap tempo.

Voor zomer 2026 duidelijkheid nodig

Naast de zorgen over de voortgang van eigen projecten, maakt driekwart van de bedrijven zich ook ernstige zorgen over de bredere impact op de energietransitie in Nederland. De kans is reëel dat de verduurzaming van de energievoorziening flinke vertraging oploopt. In 2026 is er nog wel SDE++-budget beschikbaar. Meer dan de helft van de bedrijven geeft aan dat zij uiterlijk in de eerste helft van 2026 duidelijkheid nodig hebben over subsidiemogelijkheden voor 2027, om investeringen op koers te houden. De NVDE roept bedrijven op om in elk geval tot dit moment gewoon door te gaan met het voorbereiden van hun projecten zodat er geen onnodige vertraging optreedt.

In de doorrekeningen van de verkiezingsprogramma’s van potentiële coalitiepartijen D66, VVD, GL-PvdA en CDA is te lezen dat ze structureel 200 tot 800 miljoen euro uittrekken om duurzame energie te stimuleren door middel van de SDE++-regeling of subsidies. Alleen JA21 wil de SDE++ afschaffen.

Inventarisatie

De NVDE inventariseerde de gevolgen van het stoppen van de SDE++-regeling vanaf 2027, voor bedrijven uit haar achterban. Ook bij de NVDE aangesloten brancheorganisaties en VNO-NCW deelden de enquete met hun leden. Ze interviewde ook een achttal bedrijven die hun energieprojecten zien sneuvelen door het stoppen van de subsidie.

Het is zeer onwaarschijnlijk dat de Nederlandse luchtvaartsector de klimaatdoelen voor 2030 haalt. De doelstellingen voor de jaren erna zijn onzeker. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van CE Delft in opdracht van Natuur & Milieu. De uitstoot van vliegtuigen mag in 2030 niet hoger zijn dan in 2005, maar volgens de nieuwste prognoses komt de sector daar ver bovenuit. Terwijl vrijwel alle andere sectoren hun uitstoot ten opzichte van 1990 hebben verlaagd, neemt de klimaatimpact van de luchtvaart juist toe.

De Nederlandse politiek heeft de luchtvaart de afgelopen jaren meer ruimte gegeven dan andere sectoren. De afspraken voor de sector uit het Akkoord Duurzame Luchtvaart (2020) zijn namelijk niet wettelijk bindend en de reductiedoelen blijven ver achter bij die van andere sectoren zoals landbouw, industrie en vervoer. Bovendien krijgt de luchtvaart meer tijd dan andere sectoren.

Aandeel luchtvaart in klimaatverandering neemt toe

Het onderzoek brengt berekeningen uit verschillende overheidsstudies samen, waaronder de Klimaat en Energieverkenning 2024 en Welvaart en Leefomgeving 2025. Daaruit blijkt dat de luchtvaart in 2030 naar verwachting ruim een halve megaton CO2 méér uitstoot dan afgesproken. Dat staat ongeveer gelijk aan de jaarlijkse uitstoot van zo’n 300.000 benzineauto’s. Het gevolg daarvan is dat het aandeel van de luchtvaart in de totale uitstoot van Nederland groeit van 1,7% in 1990, naar 7,2% in 2030. Daarbij is rekening gehouden met trends als inzet van zuinigere toestellen, Europese klimaatwetgeving, maar ook het gebruik van steeds grotere vliegtuigen.

Invoer CO2-plafond als stok achter de deur

De onderzoekers laten zien dat de invoering van een CO2-plafond per luchthaven zekerheid kan bieden dat de doelen wél worden gehaald. Zo’n plafond legt een maximale hoeveelheid CO2-uitstoot vast. De sector blijft vrij om zelf te bepalen hoe zij deze reductie bereikt. Door de val van het kabinet Schoof is de voorgenomen  invoering van het CO2-plafond sterk vertraagd, het wetsvoorstel moet nog in consultatie. ‘Een CO2-plafond is een noodzakelijke waarborg: als bestaande maatregelen voldoende opleveren, gebeurt er niets. Maar als de uitstoot toch oploopt moet de sector bijsturen. Dat geeft duidelijkheid aan de overheid, samenleving en de sector zelf’, aldus Bert van Mourik, programmaleider luchtvaart Natuur & Milieu.

Vliegbelasting op lange vluchten verhogen

Daarnaast laat het onderzoek zien dat een verhoging van de vliegbelasting voor middellange en lange vluchten (met respectievelijk circa 21 euro en 37 euro bovenop het voorgenomen beleid) voldoende kan zijn om het doel voor 2030 binnen bereik te brengen. Verschillende politieke partijen pleitten hier recentelijk ook voor in hun verkiezingsprogramma’s. Van Mourik: ‘Het nieuwe kabinet heeft nu de kans om duidelijkheid te geven. Door het CO2-plafond vast te leggen en de vliegbelasting gericht aan te passen komen de klimaatdoelen weer in zicht. Zo behoudt de sector de ruimte om te ondernemen, maar krijgt de samenleving ook zekerheid dat deze sector een eerlijke bijdrage levert aan het veilig houden van ons land tegen klimaatverandering.’

Bron: Natuur & Milieu

Return Carbon, een toonaangevend Nederlands projectontwikkelings- en investeringsbedrijf in koolstofmarkten, kondigt in samenwerking met het Permian Energy Development Lab (PEDL) met trots de Trinity Campus aan – een testbed voor Direct Air Capture (DAC) en koolstofopslag in het Permian Basin. Dit baanbrekende initiatief zal opkomende DAC-technologieën valideren onder realistische veldomstandigheden.

Deze mijlpaal markeert niet alleen een innovatief gebruik van energietechnologie, maar ook een bredere verschuiving naar geïntegreerde energie-infrastructuur, geworteld in een van ’s werelds belangrijkste energieproducerende regio’s.

De Trinity Campus wordt mogelijk gemaakt door een samenwerking met Roosevelt Resources, een energieproducent met een lange geschiedenis in het Permian Basin.

Een baanbrekend energie-innovatiecentrum

Het Permian Integrated Energy System (PIES) is een vlaggenschipinitiatief van PEDL, een non-profitconsortium dat in 2023 werd opgericht om innovatie op het gebied van energie, personeel en economische ontwikkeling in het Permian Basin te versnellen. PIES, gecentreerd op een terrein van 130 hectare in Yoakum County, Texas, is ontworpen om hernieuwbare energiebronnen, koolstofverwijdering, waterhergebruik en andere geavanceerde energietechnologieën te integreren in een uniform systeem – een model voor schaalbare, repliceerbare energie-infrastructuur. Wanneer energieprocessen worden geïntegreerd, gebruiken ze natuurlijke hulpbronnen efficiënter en produceren ze schonere energie.

“PEDL is bedacht om innovatie en implementatie te verbinden”, aldus Dr. Derek Adams, Managing Director van PEDL’s PIES-initiatief. “Door samen te werken met Return Carbon creëren we een proeftuin voor DAC-technologieën die het energielandschap van het Permian Basin en daarbuiten kunnen transformeren.” Maar PEDL is meer dan alleen een technologielaboratorium. De missie omvat de opleiding van werknemers, economische ontwikkeling en veerkracht van de gemeenschap – ervoor zorgend dat de voordelen van energie-innovatie ten goede komen aan de mensen en plaatsen die dit mogelijk maken.

De energieontwikkeling in het Permian Basin bevorderen

De Trinity Campus is ontworpen om in de eerste fase ongeveer 10.000 ton CO₂ per jaar af te vangen en op te slaan, en dient als basis voor grootschalige DAC-implementatie in het Permian Basin. Het project zal een gefaseerde ontwikkelingsaanpak volgen, waardoor bewezen technologieën van de Trinity Campus naadloos kunnen worden uitgebreid naar commerciële faciliteiten. De tweede fase van het project is ontworpen om jaarlijks tussen de 100.000 en 500.000 ton CO₂ af te vangen, waarbij de lessen uit de eerste fase worden geïntegreerd om efficiënte, verifieerbare koolstofverwijdering op grote schaal te bevorderen.

“De Trinity Campus is waar de volgende generatie koolstofafvangtechnologieën zich in de praktijk zullen bewijzen”, aldus Martijn Verwoerd, Managing Director van Return Carbon. “De markt beweegt zich van concepten naar commerciële prestaties, en het Permian Basin, in combinatie met het klimaat van Texas, biedt de perfecte basis om te valideren welke technologieën echt klaar zijn om op te schalen. Zo versnellen we echte, meetbare impact.”

Infrastructuurondersteuning en toekomstige ontwikkeling

‍PEDL en Roosevelt Resources werken samen om de activiteiten op de Trinity Campus te ondersteunen, waaronder de integratie van energie- en waterzuiveringssystemen op pilotschaal om het testen en demonstreren van opkomende technologieën mogelijk te maken. Roosevelt Resources ontwikkelt ook een innovatief initiatief voor verbeterde oliewinning (EOR) en koolstofvastlegging, dat naar verwachting zal dienen als de eerste opslagroute voor afgevangen CO₂.

Door gestandaardiseerde en onafhankelijk geverifieerde testomstandigheden te creëren, bouwen de Trinity Campus en haar partners vertrouwen op in de implementatie van DAC. Dit vermindert de risico’s van vroege technologieën, versterkt het vertrouwen van investeerders en kopers en versnelt de commercialisering.

“De Trinity Campus belichaamt de innovatie die het Permian Basin nodig heeft om toonaangevend te blijven op het gebied van wereldwijde energie”, aldus Coleman White, die leiding geeft aan commerciële ontwikkeling en projectontwikkeling bij Return Carbon en afkomstig is uit West-Texas. “Door nieuwe technologie te combineren met de diepgaande energie-expertise van de regio, bouwen we een veerkrachtige en gediversifieerde inkomstenstroom op die ervoor zorgt dat het Permian Basin generaties lang toonaangevend blijft.”

Foto bovenaan: Illustration of the Trinity Campus facility.

Foto: De leiding van Return Carbon en PEDL ondertekent het Trinity-termijnblad. (voor PEDL: Kyle Simpson, Derek Adams; voor Return Carbon: Martijn Verwoerd, Jasper Kroon, Coleman White; voor Roosevelt Resources: Jimmy Hawkins, Jerrel Branson, Paul Buckner)

Bron: Return Carbon